Cushing Sendromu
Cushing sendromu (Cushing hastalığı ile karıştırılmamalıdır), 1932 yılında Harvey Williams Cushing tarafından tanısı ilk kez konmuş olan kortizol hormonunun olağanın üstünde bir düzeyde olduğu durumlarda ortaya çıkan belirtiler bütünüdür.[1][2] Diğer isimleri Itsenko-Cushing sendromu,[3][4] hiperadrenokortisizm veya hiperkortisizm. Cushing sendromunun alışılmış nitelikleri kilo artması, obezite, kan basıncının artması (hipertansiyon), ve derinin zayıflaması sonucu oluşan çizgilerdir. Her hastada belirtilerin tümü gözlenmeyebilir. Belirtilerin ağırlığı ve niceliği hastanın ne denli uzun bir süredir kortizol etkisinde kalmasına bağlıdır. Ancak kimi belirtiler bu durumdan bağımsız, iveğen olarak da gelişebilir. Örneğin, özellikle uyluk kemiğinin baş bölgesinin iveğen doku ölümüne uğraması (akut aseptik nekroz) çok kısa bir süredir hafif izleyen, ya da yıllardır ağır izleyen Cushing sendromlu hastalarda da rastlanabilir.
Bu sendromun bulgularının çoğu Cushing sendromu'na özgü olmadığından, tanısı başka durumlarla karıştırılabilir.[5] Örneğin, psikiyatrik düzensizlikler, çok kistli yumurtalık sendromu, metabolik sendrom, obezite gibi durumlarda Cushing sendromu'na benzer bulgulara rastlanabilir. Bundan dolayı, bir hastada hipertansiyon, yüksek kan şekeri, ruhsal bozukluklar, enfeksiyon, kanda artan pıhtılaşma eğilimine rastlanıldığında, bu sendromdan kuşkulanılmalı, ve tanı konmaya çalışılmalıdır, çünkü bu durum sağaltılabilir ve karmaşıklıkları önlenebilir bir sendromdur.
Nedenler
(1) ACTH üreten hipofiz tümörü (adenomu)
(2) Kortizol üreten adrenal korteks tümörü
(3) ACTH üretebilen hipofiz ve adrenal dışı tümörler
(4) Uzun süreli kortikosteroid kullanımı
Bulgular
Cushing sendromunun belirtileri ve bulguları, ve bunların hastalarda rastlanılan sıklıkları (yüzde olarak) belirtilmiştir.[8]
Belirti ve BulguSıklık| Cinsel isteğin, içgüdünün (libido) azalması | 100 |
| Obezite, kilo artması | 97 |
| Yüzün yuvarlak biçimini alması | 88 |
| Aybaşı kanamalarında (menstrüasyon) değişiklik | 84 |
| Kıllanma (hirşutizm) | 81 |
| Hipertansiyon | 74 |
| Deride bere, ezik (ekimoz) | 62 |
| Bitkinlik (letarji) | 62 |
| Deride çizgiler (stria) | 56 |
| Kas gücünde azalma | 56 |
| Damar sertliği (ateroskleroz) | 55 |
| Elektrokardiografi (EKG) değişiklikleri | 55 |
| Sırtta (ense altı) yağ kitlesi | 54 |
| Şişlik (ödem) | 50 |
| Şekere karşı olağan dışı duyarlılık | 50 |
| Kemik erimesi (osteopeni) ve kırılmalar | 50 |
| Baş ağrıları | 47 |
| Sırt ağrıları | 43 |
| Yineleyen enfeksiyonlar | 25 |
| Karın ağrıları | 21 |
| Ergenlik sivilceleri (akne) | 21 |
| Kadınlarda kelleşme, saç yitirimi | 13 |
Ayrıca ruh halinde değişiklik, öğrenme zorlukları da kortizol düzeyinin yüksek olması sonucunda ortaya çıkarlar.
Tanı
Muayene
Her ne kadar kesin tanı konulabilmesi için laboratuvar incelemeleri gerekmekteyse de, muayene yoluyla da bir takım bulgulara rastlanabilir, ve bunlar tanı konulmasında önemli rol oynayabilir. Şakak bölgesinde ve köprücük kemiğinin üstlerinde olağan olmayan yağ tabakasının birikmesi, kas güçsüzlüğü, deride yer alan lacivert renkte çizgiler (derinin zayıfladığı anlamına gelirler), huzursuzluk, bilinçte bulanıklık, ve kısa süreli belleğin zayıflığı bu sendromu çağrıştıran bulgulardandır. Eğer menstrüasyon kanamaları seyrekleşiyorsa ve daha öncesinde olağan sıklıktaysa, bu durumda da Cushing sendromu'ndan kuşkulanılmalıdır. Bu ve bunun gibi belirtiler bir süredir sürüyorsa, incelemelerin yapılması gerekir.