Çocuklarda inek sütü alerjisi

#ineksütüalerjisi

Besin alerjileri son yıllarda en yoğun artış gösteren alerji türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde büyük şehirlerde daha sık, kırsal kesimde daha nadir görülmekle birlikte, besin alerjili çocuk oranı %6 olarak bildirilmektedir. Besin alerjilerinde en sık gördüğümüz alerji türü inek sütü alerjisidir.

İnek Sütü Allerjisi Nasıl Belirtiler Gösterir?    

İnek sütü alerjisi en sık olarak bebeğin anne sütü aldığı ilk birkaç ayda bulgu verir. Annenin diyetinde tükettiği inek sütü proteini içeren peynir, yoğurt, tereyağı gibi yiyecekler, bebeklerde erken dönemde alerjik tepkilerin başlamasına neden olur. İnek sütü alerjisi olan bebekler ileri derecede gaz sorunu ile karşımıza gelebilir. Aşırı ağlayan, karnı şiş, huzursuz bebeklerdir. Bu bebekleri klasik kolik gurubundan ayıran durum; kolikli bebekler 3 ay civarında düzelmeye başlarken, alerjik bebeklerin yakınmalarının genellikle bu dönemde artmasıdır. Bebeğin anne memesini reddetmesine sık rastlanılır. İnek sütü alerjisi olan bebeklerde kusma önemli bir sorundur, bebek fışkırır tarzda kusar ve yapılan reflü tedavisine yanıt vermez. Yine başta yüzde olmak üzere vücudun birçok bölümünde hare hare deri döküntüleri, düzelmeyen cilt egzaması, kulak arkası ve anüs çevresinde tekrarlayan kızarıklıklar görülebilir. İnek sütü alerjisi olan bebeklerin çoğunun kakası sümüklü ve yeşildir, aileleri en çok korkutan durum ise bebeklerin dışkısının kanlı olmasıdır. Tekrarlayan ishal atakları bazen tam tersi olarak kabızlık sık görülen yakınmalardır. İnek sütü alerjisinde bazı bebekler ise tekrarlayan solunum yolu hastalıkları ile karşımıza gelebilir, bu grup bronşiolit atakları ile seyredebilir.

İnek Sütü Allerjisi Nasıl Teşhis Edilir?

İnek sütü alerjisi çoğunlukla bebeğin anne sütü aldığı dönemde bulgu verirken,   bazı bebeklerde bebeğin anne sütü aldığı dönemde sorun olmayıp  bebek ek gıdaya başlayıp yoğurt, peynir gibi inek sütü içeren yiyecekleri yemesiyle belirti verir. Ağız çevresinin bu ürünleri yerken kızarması en basit bulgudur, bazı bebeklerde inek sütü ürünlerinin alımının ardından kusma, yüzde ve dilde şişme gibi ağır anaflaktoid reaksiyonlar gelişebilir. Anne sütü alan bebeklerde inek sütü alerjisi düşündüğümüzde hem tanı hem de tedavi amaçlı olarak anne süt ürünleri diyetine alınır. Bu diyete manda, keçi ve soya sütü içeren ürünler de dahildir, çünkü inek sütü alerjisi olan çocuklar çoğu zaman bu süt ürünlerine de çapraz reaksiyon gösterir.

İnek Sütü Allerjisinde Tanı ve Tedavide Yapılması Gerekenler Nelerdir?

İnek sütü alerjisi çoğu zaman karşımıza çoklu gıda alerjisi olarak gelir. Çoklu gıda alerjisi düşünülüyorsa eş zamanlı olarak yumurta, tavuk, dana eti, fındık, fıstık, ceviz, badem gibi sert kuruyemişler, deniz ürünleri, nadiren buğday gibi besinler de annenin diyetinden çıkarılır. Eğer bebek erken başlangıçlı alerjik reaksiyon gösteriyorsa ilk üç gün içinde tedaviye yanıt verir, geç başlangıçlı reaksiyon verirse düzelme iki haftayı bulabilir. Bu yüzden bebekteki yakınmaların düzelmesi iki hafta sonunda değerlendirilir.
Anne sütü almayan formül mama ile beslenen bebeklerde bebeğin maması inek sütü içermeyen özel amaçlı formülalarla değiştirilir. Yakınmaların devam edip etmemesine göre anne ve bebeğin diyeti düzenlenilir. Genellikle diyetin başlangıcından 6 ay sonra önce annenin diyeti sonra bebeğin diyeti açılır. Bu geçişte süt ürünlerinin önce fırınlanmış haline, ardından yalın haline basamaklarla geçilir. Bu basamaklardan bebeğin alerjik tepki verdiği basamakta bir önceki basamağa geçilir. İnek sütü alerjisinde laboratuvar tetkiklerinden yararlanılabilir.
Cilt testi ile yapılan tetkikler her yaşta yapılabilir. Kanda bakılan inek sütüne özel antikor tetkikleri ilk aylarda bakıldığında çocuğun alerjisi olsa da bazı olgularda negatif sonuç verebilir, çocuğun ilerleyen aylarında tetkik tekrarlandığında pozitif yanıt alınabilir. İnek sütü alerjisi olan çocukların yaklaşık % 80’i iki yaşına kadar düzelir. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda ileride astım görülme sıklığı yüksektir.

Kaynaklar

http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/5377/Besin%20alerjisi%20olan%20%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20beslenme%20durumunun%20de%C4%9Ferlendirilmesi.PDF?sequence=1&isAllowed=y
https://www.aid.org.tr/tag/inek-sutu-alerjisi/
https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/63538/WHO_CHD_97.8.pdf?sequence=1&isAllowed=y
https://link.springer.com/article/10.1186/s13052-019-0700-4
https://www.journalagent.com/sislietfaltip/pdfs/SETB_53_2_160_164%5BA%5D.pdf
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1755738015577803
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3716921/