Hashimoto tiroiditi  

Hashimoto tiroiditi  vücudun tiroid antijenlerine karşı antikor üretimiyle ortaya çıkan ve tiroid üretiminde engellemelere neden olan bir hastalıktır.Yani vücudumuzu mikroplardan korumak için çalışan immün sistemin , vücudun   tiroid  hücrelerine

saldırdığı bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.  Bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına karşı savaş açtığı bu tip hastalıklara otoimmun hastalıklar denir.Nedeni tam olarak bilinmemektedir. 1912 yılında Japon bilim adamı Akira Hashimoto

tarafından tanımlandığı için bu ad verilmiştir.  Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı en fazla  tiroid bezi yetmezliği (hipotiroidi)  yapan  hastalıktır. Diğer bir deyimle tiroid bezi yetmezliğinin en önemli nedeni Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabıdır. Vücudumuz tiroid

bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroid bezine bağlanarak tiroid hücrelerini harap ederler. Bu arada tiroid bezinde birçok iltihap hücresi birikir. İltihap sonucu tiroid hücreleri  tahrip olarak

azalınca da bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz ve sonunda tiroid hormon yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastalarda  yıllar içinde tiroid bezi gittikçe küçülür. Ailesel özellik gösterir( CTLA4 gen polimorfizmi ile) . Bu nedenle Hashimoto tiroiditi varsa

ailenin diğer üyelerinde de tiroid tetkikleri yapılmalıdır. Sıklık: Toplumun % 2’sinde bulunur.. Tüm yaşlarda ortaya çıkarsa da 30-50 yaş arasında sıktır. Ergenlik çağındaki kızlarda sıklığı % 0.8-1.6’dır. Hashimoto hastalarının  % 95’i kadındır.

Hastalığın erken dönemlerinde genellikle bir şikayet olmaz ve check-up tetkikleri veya rutin sağlık taramalarında tesadüfen tespit edilir.  Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği vardır. Bazen de tiroid bezi yetmezliği (tiroid

hormon yetmezliği-hipotiroidi) ile doktora başvururlar.

Tiroid Yetmezliğinde ( Hipotiroidi) Görülen Yakınmalar:

 Orta derecede kilo alımı (5-7 kg),

 Soğuğa karşı hassasiyet artışı,

 Kolayca yorulma,yavaşlamış hareketler

 Düzensiz ve ağır adet dönemleri,

 Genç kadınlarda hamile kalmada zorlanma,

 Cinsel isteksizlik,

 Memeden süt gelme,

 Kuru cilt ve kabarık yüz,

 Saç kaybı ve kaş incelmesi,

 Ses kısıklığı,

 Depresyon,unutkanlık

 Uyku apnesi ve gün içinde uyuklama,

 Kabızlık,

 Yavaş kalp atışları,

 Kolesterol seviyesinde artışıdır.

Yaş ilerledikçe Hashimoto’lu hastalarda hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliği) sıklığı artar. Hashimoto’lu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur Hashimoto tiroiditi olan hastalarda

diğer otoimmün hastalıklar sıklıkla birlikte olur.

Hangi Hastalıklarla Birlikte Görülebilir?

Graves hastalığı ,

Tip 1 şeker hastalığı ,

Addison hastalığı (böbreküstü bezi –kortizol yetmezliği) ,

Testis ve yumurtalık iltihabı ,

Paratiroid hormon azlığı ,

Hipofiz bezi iltihabı ,

B12 vitamin eksikliğine bağlı kansızlık ,

Vitiligo (ciltte beyaz alanlar olması) ,

Romatoit Artrit (küçük eklem iltihabı) ,

Trombosit isimli kan hücre azlığı ,

Myastenia gravis (kaslarda ağrı ve güçsüzlük yapan bir kas hastalığı).

Tanı Nasıl Konur?

Hashimoto hastalığının tanısı :

-Muayene :Hashimoto’lu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroid bezi sert olabilir. 

-Tiroid hormon testleri :Kanda serbest T3 ve serbest T4 hormonlarında düşme (ancak hastalık seyrinin bazı dönemlerinde tiroid hormonlarında geçici artışlar saptanabilir), TSH (tiroid bezinin çalışmasını sağlayan hormon) hormonunda yükselme ve tiroid 

dokusuna karşı antikolar (anti-TPO ve anti-TG) saptanır. Anti-TPO antikorlar hastaların % 95’inde ve anti-Tiroglobulin  antikorlar  % 60’ında yüksek olarak bulunur.  Erken dönemde serbestT3 ve serbest T4 değerlerinde değişiklik olmadan TSH normal 

değerlerin üzerinde olabilir.

-Tiroid bezi ultrasonu :Ultrasonda hastalığın erken aşamalarında tiroid normal boyutta ya da biraz büyük, normale oranla hipoekoik olarak izlenir. Subkapsüler bölgelerde koni şeklinde hipoekoik alanlar en erken gri skala bulguları 

arasındadır. Parankimde ekojen septalarla birbirinde ayrılan nodülarite (lenfositer infiltrasyona bağlı psödonodüller) ve bez konturlarında düzensizliklerden oluşan görünüm tipiktir. Geç dönemde bez atrofik, hipoekoik ve düzensiz konturludur. Doppler  

US’da  erken aşamada, enflamasyonun bulunduğu alanlarda belirgin artmış, lenfosit infiltrasyon alanlarında ise vasküler görünümden oluşan yamasal, heterojen vasküler dağılım görülür. Geç dönemde ise bez hipovaskülerdir .

Nasıl Tedavi Edilir ?

Tedavide tiroid dokusundaki tahribatı önlemeye yönelik bir uygulama günümüzde yoktur. Amaç tiroid hormonu vererek , bunun eksikliğine bağlı bulguları ortadan kaldırmaktır. Ancak bu basitçe hergün bir tablet hormon ilacı almak şeklinde olmayıp,

her hastanın yaşına aktivitesine kilosuna ve hormon değerleri ile eşlik eden diğer hastalıklarına göre belli periyodlarda takip ve tetkik ile ayarlama yapılmasını gerektiren bir süreçtir. Kontrolsüz hormon kullanımı yetersiz tedaviye neden 

olabileceği gibi fazla miktarda alınması hipertiroidi dediğimiz ciddi bir hastalığa yol açabilir.Yaşlı hastalarda veya koroner kalp hastalığı olanlarda tedaviye çok düşük dozlarda başlanır ve 4-6 haftalık aralıklarla artırılır. Kadınların çoğunda gebelik süresince

dozda % 25-50 oranında bir artış gerekir. Tiroid hormon ilacının ( levotiroksin ) aç karna içilmesi gerekir. Aç karna alınan ilacın emilimi daha iyi olur. Özellikle kalsiyum, demir ve mide ilaçları tiroid ilacının emilimini bozar. Tiroid hastalığı olan ve gebe  

kalmayı düşünen kadınlar doktoruna mutlaka ilaç dozunu danışmalıdır. Gebe kalınca da tiroid ilaçları alınacaktır. Çocuğa zararı yoktur. Alınmaması durumu bebeği olumsuz etkiler.Tiroid ilacı alınmazsa, düşük riski artar. Doğum sonrası da kontroller  

yapılmalıdır.Emzirme sürencinde tiroid hormon ihtiyacı devam ediyorsa mutlaka alınmaya devam edilmelidir.Bilinen tiroid hastalığı olmayan ama gebelik planlayan tüm kadınların tiroid hormon değerlerini kontrol ettirmesi uygun olur.

Eğer annede hashimoto tiroiditi varsa gebelik öncesi hormon değerleri normal olsa bile  gebelikte artan tiroid hormon ihtiyacı nedeni ile levotiroksin kullanması gerekebilir.

#hashimoto #hipotiroidi  #haşimototiroidi #haşimoto #tiroid #haşimato