Pankreas Kanseri Hakkında Bilinmesi Gerekenler

#pankreaskanseri

Pankreas nedir? Ne işe yarar?

Pankreas, sindirim enzimleri ve kan şekerini düzenlenmesine yardımcı olan insülin/glukagon gibi hormonları üreten organdır. İnsulin şeker hastalığını önleyen hormondur.

Pankreas kanseri nedir ve ne kadar tehlikelidir?

Pankreas kanseri, karında midenin arka alt kısmında yerleşmiş, ağaç yaprağı şeklinde 16-17 cm uzunluğunda bir organ olan pankreasın dokusundan kaynaklanır. Sinsi bir tümördür ve kanser ölümleri içinde ilk 5 sıradadır. Yani en ölümcül tümörlerden biridir. Bu olguların %95’i muhtelif tedavilere rağmen 5 yıl içinde hayatlarını kaybetmektedirler.

Pankreas kanseri nedenleri nelerdir?

Genel olarak sigara, alkol tüketimi, sağlıksız gıdalarla beslenme, şişmanlık ve çeşitli genetik faktörlerin (Lynch sendormu, BRCA 2 gen mutasyonu, Peuts Jegher sendrumu …) bu kanserin gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir.

Pankreas kanseri erken evrede saptanabilir mi?

Bazen pakreas kisti veya ailede pankreas kanseri öyküsü olan kişilerde, birinci derece akrabalarda bazı tarama testleri sorunun erken tespitine yardımcı olabilir. Özellikle, 2 cm ve altındaki pankreas tümörleri erken evre tümörler kabul edilirler ve başka organ tutulumu yoksa tedavi sonuçları iyidir.

Pankreas kanseri belirtileri nelerdir?

 Pankreas kanseri tipik olarak çevre organlara yayılım gösterir. Nadiren erken evrelerde fark edilir. Yani sinsi bir tümördür ve pankreasda yerleştiği yere göre farklı bulgular ile gelir. Eğer tümör pankreasın başında yerleşmişse nispeten daha erken bulgularla, sarılık, mide bölgesinde ağrı ve kilo kaybı ile gelir. Ancak, pankreasın diğer bölgelerinden gelişmişse yaygın metastaz (diğer organlara sıçramış olarak özellikle karaciğer) nedeniyle kilo kaybı iştahsızlık ve ciddi karın ağrısı ile doktora başvururlar.

Pankreas kanserinin işaret ve belirtileri genellikle hastalık ileri seviyelere ulaşmadan ortaya çıkmaz. Bunlar:

• Mide üzerinden sırta vuran ağrı

• İştahsızlık ve kilo kaybı

• Yeni başlayan diyabet hastalığı

• Cildinizin ve göz akında sarılık.

Ne zaman doktora görünmeli?

Eğer açıklanamayan kilo kaybı yaşıyorsanız veya ısrarcı halsizlik, karın ağrısı, sarılık veya sizi rahatsız eden diğer işaret ve belirtiler yaşarsanız pankreas kanseri belirtilerini taşıyorsunuz demektir. Bu bulgu ve yakınmalar bu konuda tecrübeli hekimlere başvurmanızı gerektirir.

Pankreas kanserinden korunmak için neler yapılabilir?

Sigarayı bırakın. Sağlıklı vücut ağırlığını koruyun. Sağlıklı bir diyet seçin. Ailenizde pankreas kanseri öyküsü varsa, bir genetik danışman ile görüşmeyi düşünün. Birinci derece akrabanızda pankreas kanseri varsa ve yaşınız 50 yaş üstü ise pankreas MR çektirip inceletebilirsiniz.

Pankreas kanseri tanı yöntemleri nelerdir?

Ultrasonografi ile pankreas tümörleri yakalanabilmektedir. Ama ultrasonografi karın gazından etkilendiği için sadece ultrasonografi ile pankreas tümörleri rahatlıkla atlanabilir. Bu durumda özellikle şüphe varsa, damardan kontrast madde verilerek yapılan tomografi (MR) ve veya MR inceleme ile pankreas tümörleri yakalanabilir. Ancak BT ve MR’ın, 1.5 cm altındaki pankreas tümörlerini atlayabileceğini ve bu küçük çaplı tümörlerin sadece ve sadece endoskopik ultrasonografi ile yakalandığını size hatırlatmak isterim. CA 19-9 denilen kan testi her zaman güvenilir değildir. Pankreas kanserlerinin önemli bir kısmında bu test normal aralıktadır. Ancak genel olarak, hiç başka bir bulgusu olmayan ama CA 19 9 100 üzerinde olan olgularda pankreas tümörü için tarama yapılabilir.

Pankreas kanser dokusundan biyopsi alınır mı?

Hastanın ameliyat şansı yoksa endoskopik ultrasonografi ile veya diğer yöntemlerle tümörden biyopsi yapılıp, hastalığın adı konduktan sonra kemoradyoterapi ile tedavi verilir. Bu tedavi ile olguların %10’unda ameliyata izin verecek şekilde küçülmeler olabilmektedir.

Pankreas kanseri evreleri nelerdir?

• Evre I Kanser pankreas ile sınırlıdır ve ameliyatla olunabilir. 
• Evre II Kanser pankreas dışına, yakın doku ve organlara, lenf düğümlerine yayılmış olabilir. Bu aşamada kanseri ortadan kaldırmak için yine ameliyat olunabilir. 
• Evre III Kanser pankreas dışına, pankreasın etrafındaki büyük kan damarlarına yayılmıştır. Kanseri ortadan kaldırmak için ameliyat mümkün olabilir veya olmayabilir. 
• Evre IV. Kanser karaciğer, akciğerler ve karın organlarını saran hat (peritoneum) gibi uzak alanlara yayılmıştır. Bu aşamada cerrahi olmaz.

Pankreas kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?

Tedavi; cerrahi, radyoterapi, kemoterapi veya bunların hepsini içerebilir. Pankreas kanseri ilerlediğinde ve bu tedavilerin fayda sağlaması olası olmadığında, doktorunuz mümkün olduğunca rahat hissetmenizi sağlayan hastayı rahatlatıcı tedavi tedaviler diğer adıyla palyatif bakımlar önerecektir.

Pankreas kanser cerrahisi olan Whipple ameliyatı nedir?

Whipple ameliyatı pankreas başını, ince bağırsağın ilk bölümünü, safra kesesini ve safra kanalının bir kısmını almak için yapılan ve teknik olarak zor bir operasyondur. Bazı durumlarda, midenin bir bölümü ve yakındaki lenf nodları da alınabilir. Cerrah, gıdaları sindirmeniz için pankreas, mide ve bağırsakların geriye kalan kısımlarını birbirleri ile yeniden birleştirir.

Ameliyat olamayan ve genel durumu uygun hastalarda başka neler yapılır?

Kemoterapi ve veya radyoterapi uygulanır. Özellikle, İleri evre pankreas kanseri olan insanlarda, kemoterapi sıklıkla kanserin büyümesini kontrol altına almak ve sağ kalımı uzatmak için kullanılır. Hem kemoterapi hem de radyoterapi eş zamanlı verilmesi yani kemoradyasyon tipik olarak pankreasın ötesindeki yakın organlara yayılmış olmakla birlikte vücudun uzak bölgelerine ilerlememiş kanseri tedavi etmek için kullanılır. Bu tedavi, uzmanlaşmış tıp merkezlerinde tümörü küçültmeye yardımcı olmak için ameliyat öncesinde kullanılabilir. Bazen pankreas kanserinin nüksedebilme riskini azaltmak için ameliyattan sonra kullanılır.

Ameliyat olamayan olgularda pankreas kanserine yönelik endoskopik olarak yakma tedavisi yapılabilir mi?

Yapılabilir. Eğer tümör ana damarları turmuş ve diğer organlarda az sayıda yayılım varsa, kemoterapinin etkinliğini arttırıcı etkiye sahip olan yakma tedavisi endosonografi eşliğinde yapılabilmektedir. Burada radyofrekans ablasyon dedğimiz yöntem endoskopik olarak uygulanmaktadır. Kısa süreli bir işlemdir ve bu yöntemle tümörü büyük oranda yakmak mümkün olabilmektedir.

Başka ne yapılabilir?

 Bu hastalarda destekleyici bakım çok önemlidir. Diğer adıyla palyatif bakım, ağrıyı ve ciddi hastalıkların diğer belirtilerini hafifletmeye odaklanmış özel tıbbi bakımdır. Bu tedavi içerisinde doktorların, hemşirelerin ve özel eğitim almış diğer sağlık uzmanlarının yer aldığı bir ekip tarafından verilir. Amaç, yaşam kalitesini arttırmaktır.