Omurilik Felçlisi Kadınlarda Cinsel Sorunlar ve Hamilelik

Amerikan kaynaklarına göre her yıl 15.000 kişi Omurilik Felçlisi olmaktadır. Bu kişilerin % 20’si kadındır ve yaş ortalamaları 26’dır. Ülkemizde 1992 yılında İstanbul'da yapılan bir çalışmada 152 yeni Omurilik Felçlisi olduğu saptanmış ve ülkemiz için yıllık yeni Omurilik Felçlisi sayısının ortalama 1400 olduğu öngörülmüştür. Yine bu çalışmada Omurilik Felçlilerin % 75’inin erkek % 25’inin kadın olduğu ve yaş ortalamasının 33 olduğu görülmüştür.

Son yirmi yıl içinde Omurilik Felçlisi kişilerin karşılaştığı sorunların tedavisi konusunda büyük gelişmeler sağlanmış ve bu kişilerin yaşam süreleri artmıştır, bundan sonra bu kişilerin yaşam kalitelerinin arttırılması önem kazanmaktadır. Bu grubun çoğunluğunu oluşturan genç erişkin grubunda cinsel konular rehabilitasyonda önemli yer tutmaktadır Omurilik Felçlisi kişilerin çoğunluğunun genç olması bu kişilerin üreme ve cinsel aktif yaş grubunda olmaları demektir.

Cinsellik ve cinsel işlev genel anlamda kadın sağlığının bir parçasıdır. Kadın cinsel işlev bozukluğu sadece Omurilik Felçlisi kadınları değil toplumdaki tüm kadınları etkileyen bir sorundur. Amerika’da yapılan bir anket çalışmasında kadınların yaklaşık % 60’ının cinsel sorunları olduğu saptanmıştır.

Omurilik Felcine Bağlı Cinsel İşlev Bozukluğunda Tedavi Seçenekleri ve Önemli Noktalar

• Omurilik Felci sonrası orgazm ve cinsel tatmin olasıdır.
• Kadınlar cinselliğin hayatlarında önemli bir yer tuttuğunun ayırdına varmalıdırlar. Durumlarına uygun birleşme pozisyonlarını denemelidirler. İlişki sırasında idrar ve gaita kaçırmaya karşı ne şekilde önlem alabileceklerini öğrenmelidirler.
• Genital bölgede his kaybı olsa da omuzlar, ense, meme, ağız gibi diğer erojen bölgelerin cinsel aktivitede rolü önem kazanmaktadır.
• Cinsel aktivitelerini sürdüren Omurilik Felçlisi kadınlar için doğum kontrol yöntemleri önem kazanmaktadır. Örneğin acı ve yanma hissi olmayacağı için rahim içi araç kullanımı sakınca doğurabilir, doğum kontrol hapları kanın pıhtılaşmasını arttırabileceğinden sakıncalıdır.
• Sipski ve arkadaşları yaptıkları çalışmada Omurilik Felçlisi kadınlarda ağızdan alınan Sildenafil kullanımının cinsel uyarılmayı ve vajinal kan akımını arttırdığını göstermişler ve Omurilik Felçlisi kadınlardaki cinsel işlev bozukluğunda yararlı olabileceğini göstermişlerdir.
• Geçen yıl kullanıma sunulan ve erkeklerde cinsel işlev bozukluğunda kullanılan vakum cihazına benzeyen Eros-Ctd adlı cihaz klitorise negatif basınç uygulayabilen bir cihazdır, bu şekilde klitoral kan akımı artmakta ve klitoral uyarıyla birlikte vajen kan akımı ve vajinal lubrikasyon artmaktadır. Bu cihazın da Omurilik Felçlisi hasta grubunda kullanılma şansı vardır.

Omurilik Felçlisi Kadınlarda Menstürasyon ve Hamilelik

Omurilik Felci sonrası hamile kalabilme şansında herhangi bir değişiklik olmaz. Omurilik Felci ve hamilelikle ilgili bazı önemli noktalar şöyle sıralanabilir:

Çocuğun prematüre (erken doğum) olma riski daha fazladır.

T10 seviyesi üzerindeki yaralanmalarda büyük oranda doğum ağrısız olacağı için erken doğum riskine karşı izleme 29’uncu haftada başlamalıdır. Kişi hastaneye 35. haftada yatırılmalı ve vajene yapılacak kesi için emilmeyen dikişler kullanılmalıdır.

T6 seviyesi üzerinde yaralanması olan kadınlarda, doğum ve eğer çocuk doğunca emzirme tercih edilecekse Otonomik Disrefleksi riski mevcuttur. Bu grup Omurilik Felçlisi kadında en ideal yöntem epidural veya spinal anestezi uygulanmasıdır. Muhtemel doğumdan iki hafta önce OD’ yi engellemeye yönelik ilaçlar başlanmalı, mesane gerilmesini engellemek için sonda takılmalı ve muayene ve kateter takılması sırasında anestetik madde kullanılması gereklidir.

Omurilik Felçli kişiler hamilelik sırasında diğer kadınlara oranla daha yüksek oranda böbrek enfeksiyonu, solunum yetersizliği, trombofilebit riskine sahiptirler.

Otonomik disrefleksi riski olan kadınlarda mutlaka sezaryen seçilmelidir.

Kilo artışı olacağından bası yarası oluşma riski artacaktır.

Hamilelikle birlikte mesane ve barsak düzeni değişebileceğinden önlemler buna göre alınmalıdır. Kabızlık daha belirgin hale gelebilir.

Büyüyen rahim idrar torbasına bası yaparak idrar kaçmasına neden olabilir. Bu nedenle daha sık kateterizasyon gerekli olabilir.

Referanslar

https://www.nature.com/articles/3101657
https://idp.springer.com/authorize/casa?redirect_uri=https://link.springer.com/article/10.1007/s11195-004-2077-5&casa_token=ue0EVY9bNJoAAAAA:dUMud_DWPM45sMwa3Bzf1zK3xQZcZCrLhkEv6jYHCL9MigW0iSFtm0yMGqbyc6D04jc8kiGtYK4PCp0v
https://www.nature.com/articles/sc199254
https://www.nature.com/articles/3101844
https://www.nature.com/articles/sc1995144