Varis Nedir? Varis Tedavisi?

Varis nedir?

Bacaklarda derinin hemen altındaki toplardamar genişlemelerine varis denir. Toplardamarlar kanı kalbe geri taşıyan damarlardır. Bu damarlar kan akışının  kalbe doğru tek yönlü olmasını sağlayan kapakçıklar içerirler. Toplardamarlarda oluşan tıkanıklıklar ve aşırı basınç bu kapakçıkların düzgün kapanmasını engelleyerek geriye doğru kaçaklara sebep olurlar.  Sonuçta bacaklardaki yüzeysel toplardamarlar genişler, uzar ve büklümlü bir görüntü ile varisler oluşur.

Varis nasıl oluşur?

Etiyoloji genellikle bilinmemekle birlikte varisler, reflü ile birlikte primer venöz kapak yetmezliğinden veya yapısal zayıflığa bağlı olarak ven duvarının primer dilatasyonundan kaynaklanabilir. Bazı insanlarda varisli damarlar, kronik venöz yetmezlik ve venöz hipertansiyondan kaynaklanır. Çoğu insanın belirgin bir risk faktörü yoktur. Varisli damarlar ailelerde yaygındır ve genetik bir bileşen olduğunu düşündürür. Östrojen venöz yapıyı etkilediğinden, gebelik pelvik ve bacak venöz basınçlarını artırdığından veya her ikisinden dolayı varis kadınlarda daha sık görülür. Nadiren varisli damarlar, konjenital arteriyovenöz fistüller ve yaygın kutanöz kapiller anjiyomları içeren Klippel-Trénaunay-Weber sendromunun bir parçasıdır.

Varis hastalığı çocuklarda çok sık rastlanan bir durum değildir. Risk genelde yaş ilerlemesi ile birlikte artmaktadır. Öyle ki 60 yaşına gelen bir insanda varis olması nerdeyse %100'e yakındır.

Ailesen Yatkınlık: Genetik  yani ailesel faktörler çok önemlidir. Bu kapsamda özellikle gençler anne ya da babalarında böyle bir hastalığın olup olmadığına onlara danışarak öğrenmelidir. Çünkü anne ya da babanızda böyle bir sorunun olması kalıtsallık nedeniyle sizi de risk altına almaktadır. Özellikle annelerinde böyle bir hastalık olduğunda (tedavi olmuşsa bile önemli değil) risk iki katına çıkmaktadır. 

Uzun Süre Ayakta Çalışanlar: Hastalığın bir diğer nedeni ise mesleki olup, ayakta uzun süre ve çok fazla hareket etmeden çalışan insanlar yine riskli grup arasında yer almaktadır. Örnek bir güvenlik görevlisi düşünün en az 8 saat 1-2 metrelik alanda beklemektedir. Bu insanlarda damar genişlemesi riski sürekli bulunmaktadır. Çünkü toplardamarlara sürekli basınç binmekte ve bu kapakçıkların daha hızlı bozulmasına neden olmaktadır.

Hamileler / Doğum Yapanlar: Erkek ve kadınlarda görülmesine karşın kadınlarda erkeklere göre 10 kat daha fazla görülmektedir. Bunun nedeni özellikle hamilelik ve doğum sürecinde ortaya çıkması gösterilmektedir. Gebelik esnasında anne adayının kilo alması, daha az hareket etmesi, hormonlar ve bebeğin yaptığı bası ile damarlarda genişleme görülür. Özellikle bu dönemde sadece bacaklarla sınırlı kalmadan kadınlarda vajinal varisler oluşmaktadır. 

Fazla Kilolu İnsanlar: Estetik yönden kötü olduğu kadar bir çok hastalığı neden olması ile de insanların canını sıkan bir durum olan fazla kilonun, kalp, damar, kolesterol, yüksek tansiyon derken şimdi belki ilk defa damar genişlemesine neden olduğunu öğreneceksiniz. Evet, fazla kilo insanların bacaklarında bulunan toplardamarlara daha fazla baskı yapması nedeniyle daha hızlı kapakçık bozulmasına neden olmaktadır.

Alkol Kullananlar: Özellikle alkol kullanan insanların yüz ve burun bölgesinde görülür. Tehlikeli olmayıp, bulunduğu yerde sızlamaya neden olmaktadır. 

Kabızlık, topuklu ayakkabı giymek, dar kemer takmak, sıkan pantolonlar giymek, sürekli güneşe maruz kalmak gibi faktörler de varis oluşumunu tetiklemektedir.

Variste Tanı

-Klinik değerlendirme

-Bazen Doppler ultrasonografi

Tanı genellikle fizik muayene ile konur. Trendelenburg testi (bir uyluk turnikesinin serbest bırakılmasından önce ve sonra venöz dolumun karşılaştırılması) artık yetersiz safen kapaklarından geriye doğru kan akışını belirlemek için yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Doppler ultrasonografi doğru bir testtir ancak rutin uygulamada gerekli olup olmadığı net değildir. Ancak varisli damar araştırmaları için altın standart, büyük/kısa safen damarlarında ve herhangi bir perforatörde kapak yetersizliğini değerlendiren doppler ultrasondur (iyi eğitimli bir doktor tarafından yapılır). Derin ven yetmezliği, oklüzyon (derin ven trombozu) ve darlık da aktif olarak aranmalıdır.

Varis Tedavileri

Skleroterapi - Köpük ile Varis Tedavisi

Damar içine bir solüsyonun enjekte edilerek çökmesine, skarlaşmasına ve kapanmasına neden olan skleroterapi, alt ekstremitelerin küçük damar varis hastalığı için birincil tedavi olmaya devam etmektedir. Bu küçük damarlar arasında telenjiektaziler, ve retiküler varisler bulunur. Telenjiektaziler, çapı 1 mm'den küçük olan düz kırmızı damarlardır. Retiküler damarlar siyanotik bir renk tonuna sahiptir ve 2-4 mm çapındadır. Büyük varisler skleroterapiye küçük varisler kadar iyi yanıt vermez.

Hastaların %90’ dan fazlası bu işlemden fayda görür. Tedavi seansları bir veya birkaç seanstan oluşur. Tedavi araları belirlenir. Tedavi gören kişi aynı gün işlerine dönebilmektedir. Hasta girişim sonrası yürüyerek evine gidebilmekte, araba kullanabilmektedir.

Skleroterapi uygulamasının  iğneleri aslında çok küçüktür ve nerdeyse ağrısız ve acısızdır. Küçük bir çimdikleme yada sinek ısırığı hissedilmektedir ve genellikle hissedilen bununla sınırlıdır. Bazen iğneden sonra hafif bir yanma hissedilebilir, ancak bu yanma çok hızlı bir şekilde azalır ve yok olur.

Yan etkiler nadir olsa da görülebilir. Allerjik reaksiyon son derece nadirdir. Verilen ilacın damar dışına sızması renk değişikliğine yol açabilir. Tedavi sonrası bu bölgede oluşan morluklar ve şişlikler geçicidir. Kullanılan solüsyonların cinsine göre değişmesine karşın, damarlar boyunca hafif kaşıntı yaşanabilir. Hastaların bir kısmında uygulamadan sonra damarlar koyulaşmaktadır. Bu koyuluklar genellikle 10 – 14 günde ortadan kalkmaktadır. Çok az durumlarda bu koyuluklar 4 -12 aya kadar devam edebilmektedir.

Ayrıca eğer gerekli ise varisli safen venine uygulanması şu şekilde olur: Diz seviyesinden ultrason ile varisli safen veni bulunur ve iğne ile girilir. Daha sonra bu iğnenin içine ince uzun kateter sokulur. Kasık bölgesindeki damara kadar uzatılır. Ultrason altında kasıktaki damara ve dize kadar olan varisli damar içine köpük sıkılır. Sonra damar içindeki bu köpük damarın içini bozar ve damar bacağın içinde kurutulmuş olur.

Skleroterapi ile yok edilen varisler tekrarlamazlar. Ancak bazı hastalarda seneler icinde yeni kılcal damar çatlamaları meydana gelebilmektedir. Fakat bunlar daha önceki kılcal damar çatlamalarının geri dönmesi olarak anlaşılmamalıdır, bunlar sonradan oluşabilecek yeni varislerdir

Tedavinin başarısı operatörün becerisi, damarın büyüklüğü, sklerozan solüsyonu konsantrasyonu ve işlemden sonraki bakım ile ilişkilidir.

Lazer ile Varis Ameliyatı - Endovenöz lazer ablasyon - EVLA

Varisli damarların cerrahi yöntemler ile bacaktan çıkarılarak yapılan tedavinin yerine uygulanan bu yöntemde, kaçak yapan damarın ameliyat yoluyla parçalar halinde dışarı alınması yerine, damar içine anjiyo gibi girilerek lazer enerjisi ile hasarlı kapağın damar içinden kapatılması esasına dayanmaktadır. Bu işlem sonrasında lazerle kapatılan varisli damardan artık dokuların içine kan kaçağı oluşmaz. Kapatılan bu damar da vücut tarafından zamanla yok edilir.

Bu yöntemin klasik ameliyata (stripping) göre avantajları vardır: • Hasta aynı gün taburcu olur ve günlük aktivitelerinden geri kalmaz. • Cerrahi bir işlem olmadığından dikiş ve yara izi yoktur. Sadece iğne deliği kadar bir alandan girişim yapılır. • Cerrahiye kıyasla daha yüksek başarı ve daha az tekrarlama oranı.

Ancak şunları unutmamak gerekir. Bu pahalı bir yöntemdir ve tecrübeli bir ekip tarafından ameliyathane şartlarında yapılır. Ayrıca daha sonra yüzeydeki kılcal damarlar için köpük tedavisi gerekir. Yani kılcal damarlara etki etmez. EVLA uygulanan birçok hasta aslında köpük uygulaması ile başarı ile tedavi edilebilir. Buradaki nüans doktorunuzun uzmanlığı ve tecrübesidir.

Radyofrekans ile Varis Ameliyatı - Endovenöz radyofrekans ablasyon - RFA

Varisli damarın bacak içinde kurutulmasıdır. Aynen damar içi lazer uygulaması gibidir. Farkı, lazer yerine ses dalgalarının enerjilerinden yararlanılır.

Yapıştırı ve ya Zamk ile Varis Ameliyatı

Uygulama, tıbbi bir yapıştırıcı maddenin varisli damarlara enjekte edilerek, damar duvarlarının birbirine yapıştırılması sağlanarak, o damarların ortadan kaldırılması olarak özetlenebilir. Yapıştırıcı, bir katater (ince bir tüp yani boru) yoluyla hastalıklı yani varisli damar içine yerleştirilir. Sonrasında damar kapanır ve kan akışı doğal olarak, bacaktaki diğer sağlıklı damarlarla sağlanır.

Endovenöz lazer veya RF ablasyona göre bazı avantajları vardır. 

-İşlem sonrası hemen normal hayatına dönebilir

-Tümesan anesteziye ihtiyaç yoktur

-Termal ablasyondan daha az ağrı ve morarma

-Termal ablasyondan daha hızlı iyileşme süresi

-İşlem sonrası kompresyon çorabı gerekmez

Uygulama her ne kadar kolay bir uygulama gibi görünse de, aslında başarısı tamamen maddenin kalitesine ve uygulayan doktorun becerisine ve yeteneklerine bağlıdır. 

Ancak şunu unutmamanız gerekir ki, bu yöntem aynen lazer ile ameliyatta olduğu gibi büyük damarlara uygulanabilmektedir ve özellikle görsel rahatsızlık veren küçük damarlara gene skleroterapi (köpük) yapılması gerekebilir.

Cerrahi Ameliyat

Genel veya belden yapılan anestezi eşliğinde varisli damarın bacağın belirli bölgelerine kesiler yapılarak vücud dışına çıkarılması işlemidir. Anestezi gerektirmesi ve içerdiği kanama ve enfeksiyon gibi riskler nedeni ile çok tercih edilmemektedir. Estetik kaygı yaşayan hastalara kesi izinden dolayı çok uygun değildir. Yoğun çalışan hastalar diğer yöntemlere göre bu yöntemle günlük aktivitelerine daha geç döneceklerinden bu kişiler için de uygun değildir. Ayrıca varisin tekrar oluşma riski diğer yöntemlere göre fazladır.

Varisli damarlar kalp sorunlarına neden olabilir mi?

Varisli damarların varlığı, oksijenlenme için kanın kalbe geri taşınmasında bir sorun olduğunu gösterirken, genellikle varis teşhisi sizi kalp sorunları için daha yüksek bir riske sokmaz. Kalp hastalığı ve zayıf dolaşım arteriyel sistemle ilgiliyken venöz sistem varisli damarlarla bağlantılıdır.

Bununla birlikte, bazı durumlarda, venöz sistem bir kalp sorunundan etkilenebilir. Örneğin, kalp hastalığı ve varisleri olan bir hasta, bacaklarda şişme veya varis çevresinde enfeksiyon geliştirme riski daha yüksek olabilir.

Varisli damarlardan kaynaklanan bir diğer komplikasyon, derin ven trombozu veya varisli bir damarın derinliklerinde oluşabilen DVT'dir. Bu pıhtı gevşer ve serbest kalırsa akciğerlere gidebilir ve sonuç potansiyel olarak ölümcül bir pulmoner emboli olabilir. Veya pıhtı kan akışını engelleyebilir ve bu da diğer sağlık risklerine yol açabilir.

Daha detaylı bilgi için www.onurgurer.com.tr

#varis #varistedavileri #varistedavisi #varisnedir #varisnasıloluşur #ameliyatsızvaristedavisi

Kaynaklar

• Varicose Veins
• The Management of Varicose Veins
• Evidence for varicose vein treatment: an overview of systematic reviews
• Varicose veins and their management
• The Treatment of Varicose Veins
• Systematic review of treatments for varicose veins