Yara İyileşmesini Etkileyen Faktörler

GENEL FAKTÖRLER

1. Yaş: Yaşlılara göre, çocuklarda ve gençlerde yara iyileşmesi daha hızlıdır.

2. Hormonlar: Antiflojistik hormonlar yangı reaksiyonunu ve granülasyon dokusu yapımını inhibe ederek yaranın iyileşmesi geciktirir. Glukokortikoidler nötrofil polimorf ve makrofaj işlevlerini olumsuz yönde etkiler; sürrenal korteksini uzun süre uyaran streslerde (travma), kortikosteroid alanlarda ve Cushing sendromu hastalarında yara iyileşmesi gecikir. Proflojistik hormonlar yara iyileşmesini hızlandırır.

3. Kollagen yapımı bozuklukları: Beslenme bozukluklarında (protein, C vitamini ve çinko eksikliği) kollagen yapımının niteliği ve niceliği bozulur. Kalıtsal bir hastalık olan Ehlers-Danlos sendromunda da kollagen yapımı bozuktur ve iyileşme gecikir.

4. Isı: Soğukta yara iyileşmesi yavaşlar, sıcakta hızlanır. Sıcaklık daha fazla artarsa bozulur.

5. Diabetes mellitus: Yara iyileşmesi uzar. Yara infeksiyonları sıktır.

6. Hematolojik hastalıklar: Pıhtılaşma bozuklukları, anemi, nötropeni gibi olgularda yara iyileşmesi bozulur, yara infeksiyonu sıklığı artar.

YEREL FAKTÖRLER 

1. Kanlanma bozuklukları: Yara iyileşmesi için yeterli kan akımı gereklidir. Ateroskleroz, varis, tromboz gibi nedenlerle kan akımının bozulması, iyileşme üzerinde olumsuz etki yapar.

2. Kanser tedavisi: İyonlaştırıcı radyasyon ve kanser kemoterapisi hücre proliferasyonunu ve rejenerasyonu inhibe eder, damar­lanmayı azaltır; granülasyon dokusu yapımını geciktirir.

3. Ultraviyole ışınları: Kısa süreli uygulamalarda yaralar daha çabuk iyileşir. Uzun süren ultraviole etkisi iyileşmeyi bozabilmektedir.

4. Yabancı cisimler, nekrotik doku ve infeksiyon: İyileşmeyi bozan önemli faktörlerdir. Bu nedenle yara yeri dikilmeden önce temizlenmeli, nekrotik dokular çıkarılmalıdır (débridement).

5. Tümörler: Özellikle yara bölgesine komşu kanserler defekt alanını infiltre ederek iyileşmeyi önler.

6. Yaranın boyutu ve yeri: Kan dolaşımının yetersiz olduğu bölgelerdeki geniş yaralar zor iyileşir. Yara yerinin hareketli olması travma etkisi yaparak iyileşmeyi geciktirebilir.