Pemfigus: Pemphigus vulgaris - Paraneoplastik pemfigus

Pempigus nitelemesi eski yunancada köpük anlamına gelen pemphix'ten kökenlidir

• Spinal hücrelerin birbirlerine yapışmasını sağlayan desmoglein 1 ve desmoglein 3 gibi komponentlere karşı oluşan otoantikorların neden olduğu bir tablo
• Mukoza lezyonlarında daha çok desmoglein 3 otoantikorlarının etkin olduğu görülür
• Desmozomların çözülmesi spinal hücreler arasındaki bağlantının yitirilmesine (akantoliz) ve intraepitelyal (intraepidermal) ayrışmalara neden olur
• İntraepitelyal ayrışma bölgelerini seröz sıvı doldurur, veziküller ve büller oluşur
• Tzanck preparatlarında tek ya da gruplar halinde yüzen spinal hücreler (akantosit) saptanır
• Oral mukoza olgularının ¾'ü P.vulgaris tipindedir; Pemphigus foliaceus'ta ağız mukozası lezyonları seyrektir
• Pemfigus grubu hastalıkların prognozu Pemfigoid grubuna oranla daha kötüdür
• Pemfigus grubu, toplum genetiği açısından önemli bir hastalıktır; özellikle museviler arasında sık görülür
• Etyolojisi bilinmemektedir
• Tetikleyiciler
  • Penicillamine ve captopril
  • Aşırı sarımsak tüketilmesi
  • HHV8 infeksiyonları
  • Sigara
  • Östrojen düzeyinin yükselmesi
  • Bazı otoimmun hastalıklar (SLE, romatoid artrit, myasthenia gravis)

Pemfigus vulgaris (Pemphigus vulgaris)

• Otoimmun stomatitlerin en sık görülen tipidir
• Sıklıkla 40-60 yaşlarında belirir
• Lezyonlar yanak mukozası, damak ve dudaklarda saptanır; dişeti lezyonları görece seyrektir, serbest dişetinde izole erozyonlar oluşabilir
• İlk lezyonların ağız mukozasında belirmesi nedeniyle dişhekimleri ya da KBB uzmanlarınca yapılan incelemelerin büyük önemi vardır
• Deri döküntüleri, ağız lezyonlarının belirmesinden sonraki 4-6 ay içerisinde ortaya çıkar
• Bazı olgular ağız mukozası lezyonlarıyla sınırlı kalabilir
• Ağız mukozasında oluşan veziküller kısa ömürlüdür, bu nedenle daha çok erozyon niteliği taşıyan lezyonlara rastlanır
• Mikroskopik inceleme
  • Akantolitik hücreleri içeren, suprabazal intraepidermal ayrışmalar saptanır
  • İmmunofloresan tekniği uygulanan kesitlerde, spinal hücreleri kuşatma eğilimi gösteren pozitif boyanmalar patognomoniktir

Paraneoplastik pemfigus

• Kanserli hastalarda görülür
• Etyolojisinde, tümör antijenlerinin tetiklediği otoimmun antikorlar etkindir
  • Non-Hodgkin lenfoma
  • Kronik lenfositik lösemi
  • Timoma
  • Bronş karsinomu
  • Az diferansiye sarkomatöz tümörler
• Prognozu kötüdür; genellikle solunum yetmezliği gelişir 
• Ağız mukozası lezyonları oldukça sıktır ve bazı hastalarda "gizli kanser"in ilk bulgusudur
• Mukozanın her alanında hemorajik veziküller ve bunların açılmasıyla oluşan ağrılı erozyonlar saptanır
• Vermilion lezyonları ve konjunktiva ülserleri görece sıktır; bu özelliğiyle Stevens-Johnson sendromunu anımsatır. 
• Mikroskopik inceleme
  • Suprabazal akantoliz
  • Spinal hücre nekrozları
  • Diskeratozlar
  • Epitel içine girmiş lenfositler 
  • Akantoliz, ağız mukozası lezyonlarında daha belirgindir

• Suprabazal hücre düzeyindeki diskeratotik hücreler, paraneoplastik pemfigus patolojisinde önemli bir mikroskopik bulgudur
• İmmunfloresan tekniklerle desmosomlarda ve bazal membranda IgG ve C3 ile pozitif boyanmalar saptanır; IgA ve IgM kökenli otoantikorlara da rastlanabilir