GFR

GFR (glomerül filtrasyon hızı), kandaki kreatinin düzeyi değerinden yararlanılarak hesaplanabilen bir testle böbrek glomerüllerinin işlevlerindeki yeterlilik düzeyini belirlemekte yararlı olan bir bulgudur. GFR değerlerine göre 5 tablo tanımlanır. Bu 5 tablo, yeni başlayan ve giderek ilerleyen renal disfonksiyonların göstergesi olarak düşünüldüğünde "evreleme" ilkesini uygulanmalıdır:

Evreler

1. Evre: Böbreklerdeki hasar başlangıç evresinde ya da çok azdır; GFR, %90 ml/dk üzerindedir. Çoğu bireyde klinik belirti vermez ve görünür bir komplikasyonun saptanmaz. Hipertansiyon olabilir. Hastanın düzenli takibi ile tablonun normale döndürülmesi olanaklıdır.

2. Evre: Hafif derece olarak kabul edilir; GFR %89-60 ml/dk arasındadır. Böbreklerdeki zarar hafiftir; proteinüri, ödem ve hipertansiyon görülebilir.

3. Evre: Böbrek işlevlerinde orta düzeyde azalma vardır; GFR %30-59 ml/dk olarak saptanır. Üre, kreatinin, ürik asit, elektrolitler (kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum) düzeyleri etkilenmiştir.. Hastanın çabuk yorulma, kemik ağrıları, kaşıntı, el-ayak şişmeleri, idrarda renk değişiklği ve köpüklenme gibi yakınmaları vardır. Klinikte ödem, hipertansiyon, poliüri, proteinüri ve hematüri saptanır. 

4. Evre: İlerl evrelerin başlangıç noktasıdır; GFR %15-29 ml/dk olarak saptanır. Böbreklerin temel işlevlerinin yetersizliğinden kökenli oligüri görülür; üre, kreatinin, ürik asit, elektrolitler (kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum), metabolik asidoz, anemi ve parathormon değerlerinin düşüklüğü başlıca bulgulardır. İnfeksiyonlara duyarlılık vardır. Hastalar bulantı, kas ve kemik ağrıları, çabuk yorulma, halsizlik, iştahsızlık, kaşıntı, çarpıntı, nefes darlığı, kalp yetmezliği, idrar miktarında azalma gibi şikayetler başlar.

5. Evre: Oligüri ileri düzeylerdedir; GFR 15 ml/dk ve altındadır. Bu nedenle "son dönem böbrek hastalığı" olarak nitelenir. Hemodiyaliz ve renal transplantasyon uygulanması zorunludur. Kalp, akciğer ve beyin komplikasyonları ölümcüldür.