Serebroskleroz: Senil demans ve Multi-infarkt demans

Beyin kan dolaşımını etkileyen “ateroskleroz” kökenli bir olgudur. İnsan bedeninin bileşenleri yaş aldıkça küçülmeye başlar (fizyolojik atrofi). Serebroskleroz olgusundaki beyin küçülmesi de bir fizyolojik atrofidir. Tüm fizyolojik atrofilerde olduğu gibi, atrofinin hızı aterosklerozun düzeyine bağlıdır. Bu nedenle, ileri yaşlardaki yaşıtlar, küçük unutkanlıklarla ileri demans bulguları arasında bir yelpazede yer alırlar. Uzun süren ve başlangıç evresindeki bellek kusurları ile bilinç bulutlanmaları, hipertansiyon atakları ve kan şekeri düzeyindeki oynamalar gibi uyaranlar sırasında belirginleşerek sis dalgası gibi gelgitler yapar.

Aynı zaman dilimi içerisindeki bazı anıların unutulmasına karşın bir bölümünün korunması en özgün bulgudur. Unutkanlığın ilerlemesine karşın kişisel temizlik ve giyimlerine gösterdikleri özen bozulmaz. Karşılaştıkları kimselere, tanısın-tanımasın, basma kalıp nezaket ve hatır sorma, alışageldikleri türdeki tümcelerle konuşma özelliğini yitirmeme saptanır. Diabetiklerde görece sık rastlanan tabloya hipertansiyon da eklenince serebroskleroz olgusu daha da belirginleşir. Felçler, yürüme ve konuşma bozuklukları, epilepsi, gülme ve ağlama atakları, yutma güçlüğü, sfinkter işlevlerinin bozulması gibi bulgular da eklenir (psödobulber sendrom). Diabet ve hipertansiyonlu hastalardaki, geçici iskemik ataklar ve küçük serebral infarktların ağırlaştırdığı olgular “multi-infarkt demans” olarak da nitelenmektedir.

Radyodiyagnostik uygulamalarında (BT, MR), beyinde korteks atrofisi ve ventriküllerde genişleme ile karakterize “hydrocephalus ex vacuo” saptanır. Serebroskleroz, subdural kanama için önemli bir risk faktörüdür. İskemik bölgeler ve küçük infarkt alanları bulunabilir. Klinik araştırmalar, demans bulguları olmaya sağlıklı insanlarda da benzer BT ve/veya MR sonuçların bulunabileceğini göstermektedir.

Kaynak: Dinçmen K. Psikiyatrik/Psikosomatik Tıp, Pan Yayıncılık, istanbul, 2005