Metastaz: Kural-dışı Yollar

Kanserler yayılmacı amaçlarına ulaşmak için her yolu kullanırlar. İnvazyon ve metastaz eylemlerini bulundukları bazı yer ve durumlara göre farklı biçimlerde gerçekleştirebilmektedirler.

Başlıcaları şunlardır:

• Seröz boşluklarla yayılma (implantasyon metastazı): İnvazyon ile seröz bir zar yüzeyine ulaşan tümör hücrelerinden bir bölümü seröz boşluğa dökülür ve yerçekiminin de etkisiyle değişik yerlerine sürüklenerek oralarda çoğalır. Seröz boşluğa dökülerek buradaki sıvıda yüzen tümör hücreleri küre biçimindedir. Mide karsinomunda ovaryumların üzerine ve Douglas çukuruna dökülen tümör hücreleri metastatik kitleler oluşturur (ovaryumdaki müsinöz karsinom metastazlarına Krukenberg tümörü adı verilir).
• Epitelle döşeli kanallarla yayılma: Solunum, sindirim ve üriner kanallar yoluyla metastaz olabileceği varsayılır. Örnek: böbrek pelvisi karsinomunda mesane metastazı.
• Ameliyatta bulaşma: Çok düşük bir olasılıkla bile ameliyat sırasında kullanılan bistüri, pens ve gaz bezlerinin kanser hücrelerine dokunması ve bunları ameliyat alanındaki sağlam dokulara implante etmesiyle meydana gelebilir.
• Dokunma: Birbirlerine dokunan doku ve organlardaki bir kanserin ötekine bulaşabileceği ileri sürülmüştür. Örnek: alt dudak karsinomunun üst dudakta metastaz yapması.
• Plasenta yolu: Çok ender görülür. Malign melanomalı ve lösemili gebelerin bebeklerinde metastazlar olabilmektedir.