Hemoroid Evreleri ve Hemoroid Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

#hemoroid #basur #hemoroidtedavisi #basurtedavisi #hemoroidtedaviyöntemleri #basurtedaviyöntemleri #makathastalıkları #hemoroidtedavisiistanbul

Halk arasında basur olarak bilinen söz konusu makat hastalığı tıbbi olarak hemoroid ismi ile anılmaktadır. Oldukça sık karşılaşılan bir sorun olmasına karşın hastalar genellikle utanma duygusu yüzünden doktora başvurmazlar. Bu nedenle hastalığın görülme sıklığı konusunda net bir yorum yapılamamaktadır. 

Ancak hemoroid hastalığının görülme sıklığının tespit edilmesi için yapılan çalışmalar sorunun görülme sıklığı hakkında bilgi vermektedir.

Rastgele seçilen 927 hasta arasında yapılan bir araştırmada hastaların %38 inde hemoroid hastalığına dair bulgular tespit edilmiştir.  Hemoroid hastalarından 277 tanesinde 1. Derece, 70 hastada 2. Derece, 31 hastada 3.derece ve 2 hastada 4. derece hemoroidler tespit edilmiştir. [1]

Beslenme, ileri yaş, aşırı kilolu olmak gibi faktörler hastalığın görülme riskini arttırmaktadır. Bu nedenle genel nüfusta yapılan araştırmalar farklılık göstermektedir. Örneğin 40 yaş üstü bireylerde sorunun görülme riski yüksektir. 40 yaş üstü bireylerde neredeyse her iki kişiden birinde hemoroid problemine rastlanmaktadır. 

Hastalığın görülme riskini arttıran faktörlerle alakalı yayınlanmış bilimsel makaleye aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4755769/

 Hemoroid Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnsanların yarısında görülecek kadar sık rastlanan bu hastalığa onlarca çeşit tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Buna rağmen henüz farklı evrelerdeki tüm hastalara uygulanabilecek ideal bir tedavi yöntemi tanımlanmamıştır. 

Aynı hastalığa farklı doktorlar tarafından farklı tedaviler önerilmektedir. Bu durum hastalar açısından kafa karışıklığı ve tedavide tereddütlere neden olmaktadır. 

_________________________________________

[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21932016

Farklı birçok tedavinin bulunmasının neden olduğu kafa karışıklığının ortadan kaldırılması için öncelikle hastanın makat bölgesinin anatomisi hakkında bilgilendirilmesi faydalı olacaktır. Bu sayede farklı tedavileri artı ve eksileri hastalar tarafından daha net anlaşılabilir. Ayrıca hastaların bilgilendirilmesi tedaviye karar verilmesi hakkında faydalı olacaktır.

Uygulanacak tedavi veya tedaviler hemoroidin derecesine göre belirlenmelidir.

Hemoroid Evreleri

Hemoroid hastalığı oluşan memeciklerin makattan sarkması durumuna göre 1 ile 4 arasında derecelendirilmektedir. 

1.evre hemoroidde basur memeleri yeni oluşmaya başlar ve makat dışına sarkmazlar.

2.evre hemoroidde basur memeleri tuvalet ihtiyacı giderilirken ıkınma ile makat dışına sarkar, ıkınma bittikden sonra kendiliğinden anal kanal içine geri döner.

3.evre hemoroidde basur memeleri tuvalet esnasında makat dışına sarkar, tuvaletten sonra kendiliğinden anal kanala çekilmezler.İçeri girmeleri için elle itilmeleri gerekir.

4.evre hemoroidde basur memeleri kalıcı olarak makatın dışına sarkmış haldedir, el yardımıyla da anal kanal içerisine itilemezler.

1 ve 2. Evre Hemoroid Tedavisi

Beslenme ve tuvalet alışkanlığının düzeltilmesi (kabız kalmama, tuvalette uzun oturmama ve çok ıkınmama vs.) çoğunlukla yeterli olur. İlaç kullanımının faydaları tartışmalıdır. İlaçlar hemoroid memesinin ortadan kalkmasını sağlamaz, komplikasyon gelişmişse (tromboz, anal hematom gibi.) şikayetlerin yatışmasına yardımcı olabilir.

2. ve 3. Evre Hemoroid Tedavisi

Komplikasyon gelişmişse ilaç ve tavsiyelerle düzeltilir. Hemoroidin kalıcı tedavisi için girişimsel tedavi yöntemlerinden yararlanılır. Girişimsel tedaviler (Rubber bant, İnfrared fotokoagulasyon, skleroterapi gibi…) için narkoz gerekmez, ayakta  5-10 dakika gibi kısa bir sürede kolay uygulanır. İşlem sonrasında istirahat gerekmez, genellikle sonraki gün rahatlıkla işe devam edilebilir.

4. Evre Hemoroid Tedavisi

Yukarıda tarif ettiğimiz tedavi yöntemleri yeterli iyileşme sağlamaz. Çok prolabe olmamış erken 4.cü evre hemoroidler THD veya laser ile genel anastezi altında tedavi edilebilir. Hastayı THD tedavisi yapıldıktan sonra aynı gün, Laser tedavisinde ise 1 gün sonra hastaneden taburcu etmek mümkündür. İlerlemiş 4.cü evre hemoroidlerin tedavisi için geleneksel cerrahi yöntemlerinden biri önerilir. Geleneksel cerrahi sonrasında hasta  3 hafta boyunca zahmetli bir iyileşme dönemi geçirir. Cerrahi tedavinin komplikasyon oranı da oldukça yüksektir.

 Basur hastalığında seçilen tedavi yöntemi çok önemlidir.

   -Makat tuvalet esnasında 4-5 cm çapına kadar genişleme ve sonra büzüşerek gaz ve sıvı kaçırmayacak şekilde kapanma yeteneğine sahiptir. Uygulanacak tedavi yöntemlerinin bu anatomik ve fonksiyonel yapıyı bozmaması gerekir. 

Bilindiği gibi insan dokusuna yapılan cerrahi müdahale ve doku tahribatı yerinde skar (nedbe) dokusu oluşturarak iyileşir. Bu iyileşme dokusu serttir ve esneme özelliği yoktur. Makatta çepeçevre skar dokusu oluşturacak agresif bir cerrahi girişim makatın esneme ve büzüşme fonksiyonunu bozar, darlık ya da dışkı kaçırmaya sebep olur.

Hemoroid hastalarına genç yaşlarda erken evre basur için (1-2 ve 3.cü derece hemoroidlerde) yapılan cerrahi tedavilerde tekrarlama ihtimali daha yüksektir. Tekrar ameliyat veya başka müdahaleler yapmak gerekebilir. Anal fissür, anal fistül, kondilom gibi küçük cerrahi müdahale gerektiren başka hastalıkların gelişmesi durumunda tekrarlanacak cerrahi müdahalelerle makatta geniş skar dokusu ve anatomik deformasyonlar oluşur.

 Bu skar ve deformasyon dokusu makatta darlık (makatın yeterince genişleyememesi) veya yetmezlik (gaz ve feçes kaçırma) gibi komplikasyonlara sebep olabilir. 

Şüphesiz ameliyatın gerekli olduğu durumlarda bu girişimleri olmaktan kaçınılmamalıdır, ancak erken yaşlarda ve hemoroid 4.cü evre olmadan klasik ameliyat tercih edilmemelidir.

Ayrıca skar yapan girişimlere alternatif bunu oluşturmayan girişimler varsa bunlar tercih edilmelidir. Örneğin; hemoroid tedavisinde THD (HAL-hemoroidal arter ligasyonu) müdahalesinde hemoroidi besleyen atar damarlar anal kanal içine sokulan bir ultrason probu yardımıyla tespit edilip bağlanmakta herhangi bir kesme dikiş veya doku tahribatı yapılmamaktadır.

 Buna bir başka örnekte; anal fissürde ameliyat yerine botulinum toxin enjeksiyonu uygulanmasıdır. Ameliyatta iç kas kesilir, botulinum toksin uygulamasında ise sadece aşı enjektörü ile kas içine 2 cc ilaç verilir. Hem THD hem de botulinum enjeksiyonu uygulanmasında hastalar ertesi gün işlerine dönebilmekte ve anal kanalda skar dokusuna sebep olmamaktadır. 

Bu tedavi yöntemlerinin tercih edilmesi yukarıda bahsettiğimiz anal darlık, anal yetmezlik, kanama, hematom, abse gibi komplikasyonlardan kaçınmayı sağlar.

Makat ameliyatlarında ve özellikle hemoroid de doku kaybı ve doku tahribatı yapmayan veya minimum yapan yöntemler tercih edilmelidir. Tabi ki hemoroid de yapılacak müdahale yönteminin belirlenmesinde tek kriter bu değildir. Müdahale sonrası ağrı, kanama, hematom, abse gibi komplikasyon gelişme risklerinin de hesaba katılması gerekir. Bu komplikasyonlar sıklıkla klasik cerrahide görülür. Hastalara, yapılacak tedavi yönteminin etkinliği, iyileşme süresi ve tekrarlama ihtimali konusunda bilgi verip beklentilerine en uygun tedavi yöntemini tercih etmeleri sağlanmalıdır.

Kaynaklar

1. Rational approach to treatment of hemorrhoids based on a theory of etiology
2. Retroflexed endoscopic band ligation of bleeding internal hemorrhoids
3. Ligation-anopexy for treatment of advanced hemorrhoidal disease
4. Optimal treatment of symptomatic hemorrhoids