Endoskopi Nedir?

#endoskopi #gastroskopi #kolonoskopi #midehastalıkları #bağırsakhastalıkları #endoskopiistanbul #gastroskopiistanbul #kolonoskopiistanbul

Endoskopi, vücut içinde çoğunlukla içi boş organların tanı amaçlı görüntülenmesi işlemidir. Bu işlem, ucunda kamera veya gerekli durumlarda başka tanısal veya cerrahi aletler de bulunduran ve endoskop adı verilen cihaz ile uygulanır.

Endoskop adı verilen cihaz uzun bükülebilir bir tüp şeklindedir, ucundaki ışık ile kameradan alınan görüntüler bir ekrana yansıtılarak izlenmesine ve kayıt edilmesine olanak sağlar. Endoskopi yapıldığı organa göre Latinceden gelen özel isimlere sahiptir ve bu isimler çoğunlukla hastalar için kafa karıştırıcıdır. 

-Kolonoskopi: Kalın bağırsağın tamamının görüntülenmesi;

-Gastroskopi: yemek borusundan başlayarak mide ve en son oniki parmak bağırsağının ortasına kadar görüntülenmesi;

-Bronkoskopi: Akciğerin içindeki ve dışındaki solunum yollarının görüntülenmesi;

-Sistoskopi: İdrar kesesinin içinin görüntülenmesi;

-Histeroskopi: Rahim içinin görüntülenmesi;

ve bu görüntülerin incelenmesi işlemlerinin özel adlarıdır. Her birinin yapılma endikasyonu yani yapılma amacı ve bunun yanında riskleri ve diğer detayları kendi başına bir yazı konusudur.

Endoskopi ile tanı amaçlı görüntüleme veya biyopsi yapılmadan önce hastaya sedasyon uygulanır ve prosedür baştan sona hasta için herhangi bir acı veya rahatsızlık içermez. İşlemden sonra birkaç saat içinde gündelik hayata dönülebilir herhangi bir hastane takibi gerektirmez.

Günümüzde teknolojinin özellikle tıp alanındaki gelişmeleri sayesinde endoskopi işlemi sadece bir görüntüleme ve tanı işlemi olmaktan çıkmış ve cerrahi girişimler, taş veya yabancı cisim çıkarma gibi birçok tedavi amaçlı uygulamada da kullanılabilmektedir. Endoskopik uygulamalar vücudun anal kanal, nefes borusu, idrar yolları vajen gibi açıklıklarından yapıldığından dolayı herhangi bir kesi, dikiş uygulamasına ihtiyaç duyulmadan ve iz bırakma derdi olmadan gerçekleştirilmektedir. Safra yollarından taş çıkarılması, iç kanamaların durdurulması veya erken evre tümörlerin cerrahi bir şekilde alınması (EMR) yada daralma olan yolların stend yardımı ile tekrar açılması gibi normalde ciddi olan girişimlerin uygulandığı hastaların bu işlem sonrası hastanede 1 gün takibinin yapılması yeterli olmaktadır. Buna karşıt bu hastalıkların geleneksel ameliyat yöntemleri ile müdahalesi sonrası büyük komplikasyon riskleri, hastanede bazen haftalar süren yatış ve yara izi kalması gibi istenmeyen yan etkiler ile karşılaşılmaktadır.

Endoskopi ile yapılabilen işlemler

Örnek olarak gastroskopi ile sıklıkla yapılan girişimler:

1-Ağızdan girilerek oniki parmak bağırsağına kadar olan bölgede tanısal görüntüleme ile gerekli biyopsilerin yapılması (parça alınması).

2-Bu bölgede oluşmuş herhangi bir kanamanın çeşitli yöntemler kullanılarak durdurulması.

3-Aynı bölgede tespit edilen balık kılçığı, tavuk kemiği, mideye kadar yutulmuş yabancı cisimler veya bezoar denilen midede top haline gelmiş sindirilemeyen cisimler gibi yabancı maddelerin çıkarılması.

4-Safra yollarının oniki parmak bağırsağına açıldığı yerden girilerek tanı amaçlı görüntülenmesi, taş varsa çıkartılması veya bağırsaklara bağlandığı noktadaki açıklığın genişletilerek tıkanma sarılığının tedavi edilmesi.

5-Ucunda ultrason sondası bulunduran endoskop ile teşhisi çok zor olan bazı iç organ hastalıklarının, mide, oniki parmak bağırsağı, yemek borusu içinden çekilen ultrasonlar ile tanısının konulması ve canlı ultrason görüntüsü yardımı ile özel bir iğne aracılığında bağırsak dışına çıkılarak örneğin geleneksel yöntemlerle ulaşımı imkansız olan pankreastan kanser veya başka hastalıkların teşhisi için biyopsi yapılması sağlanabilir.

6-Eskiden ciddi geleneksel ameliyat gerektiren, bilinci kapalı veya bitkisel hayatta olan hastaların beslenmesi için takılacak olan besleme tüpünün ameliyat gerektirmeden mideye girilerek özel bir yöntem ile karın ön duvarından çıkılması ve beslenme tüpünün (PEG) bu sayede büyük bir ameliyat riski alınmadan takılmasının sağlanması.

Yukarıda sayılan işlemler ve daha birçoğunun yapılmasına olanak sağlayan endoskopi işleminin tanısal olarak yapıldığı hastalarda neredeyse hiçbir ciddi komplikasyona rastlanmaz. İşlem, sedasyon veya anestezi altında yapıldığından dolayı hasta için kolay ve zahmetsizdir. Tedavi amaçlı girişimlerde oluşabilecek komplikasyonlar hem risk hem ciddiyet açısından geleneksel ameliyat karşılıkları ile karşılanamayacak kadar düşüktür. Görülebilecek komplikasyonlar, her endoskopik girişim için farklılık gösterir ve konular ayrı ayrı incelendiğinde ele alınacaktır.

Kaynaklar

1.  History of endoscopy
2. Gastrointestinal endoscopy: past and future
3. ESGE recommendations for quality control in gastrointestinal endoscopy: guidelines for image documentation in upper and lower GI endoscopy
4. Longer examination time improves detection of gastric cancer during diagnostic upper gastrointestinal