Tuz Alımının Mortalite ile İlişkisi

Okuma süresi: ∽5 dakika 

Tuz alımı, fizyolojik sistemlere ayrılmaz şekilde dokunmuş biyolojik bir gerekliliktir. Bununla birlikte, aşırı tuz alımı yüksek tansiyon ile ilişkilidir. Hipertansiyon, artan kardiyovasküler morbidite ve mortalite ile bağlantılıdır ve aşırı tuz alımının dünya çapında yılda yaklaşık 5 milyon ölüme neden olduğu tahmin edilmektedir. Tuz alımını azaltmak kan basıncını düşürür, ancak işlenmiş gıdalar "gizli" tuz içerir, bu da tuzun diyet kontrolünü zorlaştırır. Bu sorun, tuz alımının bireysel diyet kontrolünün sürdürülmesine başka bir engel oluşturan gıda sistemlerinde artan eşitsizliklerle birleşir. Küresel Hastalık, Yaralanma ve Risk Faktörleri Çalışması 2019'da yer alan 87 risk faktöründen, yüksek sistolik kan basıncı, küresel düzeyde hastalık yükü ve insan sağlığına etkisi için önde gelen risk faktörü olarak tanımlandı. Birinci basamak yönetimi ve sodyum alımının azaltılması da dahil olmak üzere bir dizi stratejinin bu kritik risk faktörünün yükünü azalttığı bilinmektedir. Cevapsız kalan iki soru var: Ölüm oranı ile gıdalara tuz eklenmesi arasındaki ilişki nedir? ve tuz alımının azaltılması insan sağlığını ne kadar etkiler?

Kardiyovasküler Hastalık ve Ölüm

Diyetle sodyum alımı kardiyovasküler hastalık ve erken ölüm için bir risk faktörü olarak tanımlandığından, yüksek sodyum alımının yaşam süresini kısaltması beklenebilir. Bir çalışma, 181 ülkede sodyum alımı ile yaşam beklentisi ve hayatta kalma arasındaki ilişkiyi analiz ederek bu hipotezi test etti. Sodyum alımı, yaşam beklentisi ile pozitif, dünya çapında ve yüksek gelirli ülkelerde tüm nedenlere bağlı ölümlerle ters orantılıydı; bu, diyetle sodyum alımının yaşam süresini kısaltmasına veya erken ölüm için bir risk faktörü olmasına karşı çıkıyor. Bu sonuçlar, sodyum alımı, yaşam beklentisi ve ölüm oranı hakkında bilimsel bir tartışmayı körüklemeye yardımcı oluyor. Tartışma, bu konuyla ilgili belirsizliğin altını çizen pozitif doğrusal, J-şekilli veya ters doğrusal korelasyonların bileşik verilerinin yorumlanmasını gerektirir.

UK Biobank'tan 501.379 katılımcıyla yapılan ileriye dönük bir çalışmada, araştırmacılar, gıdalara tuz ekleme sıklığının, diyet, yaşam tarzı, sosyoekonomik düzey ve önceden var olan hastalıklardan bağımsız olarak daha yüksek erken ölüm riski ve daha düşük yaşam beklentisi ile önemli ölçüde ilişkili olduğunu buldular. Pozitif ilişkinin, yüksek potasyumlu gıdaların (sebzeler ve meyveler) alımının artmasıyla azaldığını bulmuşlardır.

Ek olarak, araştırmacılar aşağıdaki gözlemleri yaptı:

◉ Nedene özgü erken ölüm için, gıdalara daha yüksek tuz ekleme sıklığının, daha yüksek kardiyovasküler hastalık mortalitesi ve kanser mortalitesi riski ile önemli ölçüde ilişkili olduğunu bulmuşlardır (sırasıyla P-trend < .001 ve P-trend < .001).

◉ Gıdalara her zaman tuz eklenmesi, 50 yaşında yaşam beklentisinin kadınlar ve erkekler için sırasıyla 1,50 (%95 GA, 0,72 – 2,30) ve 2,28 (%95 GA, 1,66 – 2,90) yıl daha düşük olmasıyla ilişkilendirildi. gıdalara hiç veya nadiren tuz ekleyen katılımcılar.

Araştırmacılar, yiyeceklere (genellikle sofrada) tuz eklemenin yaygın olduğunu ve bireyin uzun vadeli tuzlu yiyecekleri tercih etmesi ve alışılmış tuz alımı ile doğrudan ilişkili olduğunu belirtti. Gerçekten de, Batı diyetinde sofraya tuz eklenmesi toplam tuz alımının %6 ila %20'sini oluşturur. Ek olarak, yaygın olarak kullanılan sofra tuzu, potasyum dahil olmak üzere diğer diyet faktörlerinin olası kafa karıştırıcı etkilerini en aza indirerek %97 ila %99 sodyum klorür içerir. Bu nedenle, yiyeceklere tuz eklenmesi, 2010 yılında kardiyovasküler nedenlerden dolayı tahmini toplam 1,65 milyon ölümün günde sodyumun 2,0 g'dan fazla tüketilmesiyle ilişkili olduğu göz önüne alındığında, alışılmış sodyum alımı ve ölüm oranı arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için bir fırsat sağlar.  

Tuz Duyarlılığı

Mevcut kanıtlar, genel popülasyonda (3-5 g/gün) orta düzeyde sodyum alımına yönelik bir öneriyi desteklemektedir. Hipertansiyonu olan kişiler bu aralığın alt ucunda tuz tüketmelidir. Bazı diyet kılavuzları, 14 yaş ve üzeri kişiler için günde 2300 mg'dan az ve 2-13 yaş arası kişiler için daha az diyet sodyum tüketilmesini önermektedir. Kısa süreli klinik çalışmalarda düşük sodyum alımına (<2,0 g/gün) ulaşılmasına rağmen, uzun süreli klinik çalışmaların hiçbirinde (süre >6 ay) sürekli düşük sodyum alımına ulaşılamamıştır.

Düşük sodyum alımı ile kan basıncı veya kardiyovasküler hastalıklar arasındaki ilişki konusunda tartışmalar devam etmektedir. Çoğu çalışma, hem hipertansiyonu olan hem de olmayan kişilerde daha az sodyum tüketerek kan basıncının düştüğünü göstermektedir. Bununla birlikte, sodyum alımını azaltarak (<3–5 g/gün) mutlaka düşürülmesi gerekmez. Sodyumdan zengin bir diyetle, çoğu normotansif birey, ortalama arter basıncında minimal bir değişiklik yaşadı; hipertansiyonu olan birçok kişi için değerler yaklaşık 4 mm Hg arttı. Ek olarak, "tuza duyarlı" hipertansiyonu olan bireylerde, yüksek sodyum alımına yanıt olarak arter basıncı >10 mm Hg artabilir.

Potasyumun Etkisi

Normal tuzdaki sodyum klorürün bir kısmının potasyum klorür ile değiştirilmesi, tuzun bazı zararlı kardiyovasküler etkilerini azaltabilir. Gerçekten de, sodyum seviyelerini azaltan ve potasyum seviyelerini artıran tuz ikamelerinin kan basıncını düşürdüğü gösterilmiştir. Bir denemede, araştırmacılar Çin kırsalındaki 600 köyden 20.000'den fazla kişiyi kaydettiler ve normal tuzun (%100 sodyum klorür) kullanımını bir tuz ikamesi (%75 sodyum klorür ve kütlece %25 potasyum klorür) ile karşılaştırdılar. Katılımcılar inme, kardiyovasküler olaylar ve ölüm için yüksek risk altındaydı. Ortalama takip süresi 4.74 yıldı. Sonuçlar şaşırtıcıydı. Tuz ikamesi ile felç oranı, normal tuza göre daha düşüktü (29.14 olaya karşı 1000 kişi-yıl başına 33.65 olay; oran oranı, 0.86; %95 GA, 0.77 – 0.96; P = .006), majör kardiyovasküler olaylar ve herhangi bir nedenden ölüm. Hiperkalemiye atfedilen ciddi yan etkilerin oranı, tuz ikamesi ile normal tuza göre anlamlı derecede yüksek değildi.

Tuzun kardiyovasküler sistem üzerindeki etkilerinin kapsamı hakkında devam eden bir tartışma olmasına rağmen, dünyanın birçok yerinde insanların vücudun ihtiyaç duyduğundan daha fazla tuz tükettiğine şüphe yoktur.

Çok şey, belirli bir popülasyon tarafından tüketilen diyet türüne bağlıdır. İşlenmiş gıdalar, yukarıda bahsedilen deneyde yer alanlar gibi kırsal alanlarda nadiren kullanılmaktadır ve evde yemek hazırlanırken diyet sodyum klorür eklenmektedir. Bu, kardiyovasküler sonuçlar açısından belirleyici bir faktördür, ancak diğer sosyal-çevresel ortamlara genellenemez. Dünyanın çoğunda, ticari gıda muhafazası diyete çok fazla sodyum klorür katar ve çoğu tuz alımı tamamen tuz ikamelerinin kullanımına atfedilemez. Gerçekten de, araştırmacılar, şu anda İtalya pazarında satılan tahıl bazlı ürünlerin sodyum içeriğini Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen ilgili ölçütlerle karşılaştırarak, çoğu ürün için sodyum içeriğinin, özellikle yassı ekmeklerde, ölçütlerden çok daha yüksek olduğunu buldular. Bu, Dünya Sağlık Örgütü/Birleşmiş Milletler'in 2025 yılına kadar sodyum alımında küresel olarak %30'luk bir azalma hedefine ulaşmak için yapılması gereken işler olduğunu göstermektedir. 

KAYNAK https://www.medscape.com/viewarticle/980533#vp_1