Sitokinler: Etkiler ve Etkileşimler

Çok sayıda hücre sitokin üretebilir. Ancak, sitokin trafiğini yönlendirme görevi makrofajlardadır. Örnek:

• Gram negatif bakteri kapsüllerindeki lipopolisakkaridler (LPS) makrofajları, endotel hücrelerini ve nötrofilleri güçlü bir biçimde uyarırlar. 
• Uyarılan makrofajlar yangı sürecinin başlamasında öncül etkileri olan “tumor necrosis factor-alpha (TNF-alfa)” ve interleukin-1 (IL-1) üretir. Makrofaj kökenli bu medyatörler endotel hücrelerini, nötrofil polimorfları, fibroblastları uyarır, akut faz reaksiyonlarını başlatır. 
• Uyarılan endotel hücreleri adezyon molekülleri, sitokinler, kemokinler ve serbest oksijen radikallerinin üreterek ortama verir. Böylece, TNF-alfa ve IL-1’in yanısıra yangı bölgesine IL-6, IL-8, IL-12 medyatörleri de katılır. 
• TNF- alfa ve IL-8 nötrofil polimorfları yangı bölgesine toplar. TNF-alfa, IL-6 ve IL-1 ateş, protein sentezi artışı, lökositoz ve yangı bölgesindeki kan dolaşımı değişiklikleriyle karakterize akut faz reaksiyonunu güçlendirir.
• Bir sonraki aşamada özellikle TNF-alfa etkisiyle beliren septik şok tablosu (hipotansiyon, kalp vurum sayısında artma, asidoz) gelişir.
• T-lenfositleri ise başlangıçta TNF-beta, bir süre sonra da “gamma interferon (IFN-gamma)” üretir. Lenfositlerinin ürettiği IFN-gamma, tüm interferon ailesi içinde Tip II interferon grubunda yer alan bir sitokindir; makrofajları etkileyerek yoğun sitokin üretmelerine neden olur.  
• IFN-gamma özellikle virüs ve intrasellüler bakteri (Listeria) infeksiyonlarında T-lenfositler (CD4+, CD8+) ile NK-lenfositler tarafından üretilir. Örneğin, T-lenfositlerinin IFN- gamma üretmesindeki en önemli uyaran, makrofajlar tarafından salınan TNF-alfa ve interlökin-12 (IL-12)’dir.
• NK-lenfositlerince üretilen IFN-gamma makrofajları yeniden uyarır, yeniden TNF-alfa ve IL-12 üreten makrofajlar NK-lenfositlerini uyarır…bu zincir kırılana dek böylece sürer gider (kısır döngü, circulus vitious).