Prostaglandin'ler

Prostaglandinler (PG), arachidonic acid’in cyclooxygenase 1 ve 2 (COX-1, COX-2) enzimleri tarafından parçalanmasıyla ortaya çıkan medyatörlerdir.

Yangıda önce COX-1 etkinliği vardır, COX-2 etkinliği yangının ilerlemesiyle belirmeye başlar. COX-1 ve COX-2, ilk aşamada prostaglandin H (PGH2) üretiminde, bir sonraki aşamada ise prostacyclin (PGI2), prostoglandinler (PGD2, PGE2, PGF2a) ve TXA2 (thromboxane) oluşmasında etkindirler. Yangı süresince gerçekleşen prostaglandin üretiminin niceliği ve niteliği, yangıya katılan hücrelerin niceliğine, niteliğine ve aktivitesine bağlıdır.

• COX-1: Prostaglandinlerin sentezinde çok önemli bir enzimdir. COX-1 aktivitesiyle beliren prostaglandinler su/elektrolit dengesini düzenler, mide-bağırsak (GIS) mukozasını korur, trombositleri ve pıhtılaşma düzenini denetler, damar endotelini koruyarak trombus oluşmasını engeller.
• COX-2: Silik ve yüzeysel bir enzimdir; arachidonic acid’i parçaladığında ortaya çıkan metabolitleri yangı ve ağrı oluşumunda etkisi görülür. Non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID), COX mekanizmasını inhibe ederek yangı giderici ve analjezik etki gösterirler.

Prostoglandin'lerin kaynakları: Mast hücreleri PGD2, makrofajlar PGE2 veTXA2, endotel hücreleri PGI2 üretir

Prostoglandin'lerin etkileri

• PGD2: Vazodilatasyon, bronş dilatasyonu, ateş ve ağrı, trombosit agregasyonunun inhibisyonu gibi etkileri izlenir.
• PGE2: İmmun modülasyonda önemli bir işlevi vardır; lenfosit proliferasyonunu, sitokin üretimini ve nötrofil fonksiyonlarını inhibe eder, ateş yükselmesinde rolü vardır.
• PGI2: Trombosit agregasyonu, vazodilatasyon ve eksüdasyonda etkilidir.