Oral lökoplaki

Ağız mukozasının prekanseröz lezyonu

• Oral mukoza lezyoınlarının yerleşiminde ağız tabanı, yanak mukozası, dudak kommisuraları, alveol kretleri, dil, yanak ve dudak olukları ön plana çıkar
• Bu alanların birinde, birkaçında ya da tümünde beraberce görülebilir (damak ve yapışık dişetinde seyrektir)

Tipler

• Homojen lökoplakiler
  • Yüzeyi düzdür ve homojen bir hiperkeratoz vardır
  • Keratinize alanlarda küçük çatlaklar oluşabilir
  • Mikroskopik incelemelerde, akantoz ve hiperkeratozun yanısıra genellikle hafif bir epitel displazisi vardır
• Non-homojen lökoplakiler (nodüler lökoplaki; eritrolökoplaki, speckled leukoplakia)
  • Atrofik ve eritemli bir zemin (eritroplaki olasılığı) üzerinde oluşmuş beyaz renkli lökoplaki alanları
  • Papül ve nodül niteliğinde yapılar
  • Bazı lezyonlarda yüzeyden dışa doğru boynuzsu (verrüköz) çıkıntılar oluşturan güçlü bir hiperkeratoz (proliferatif verrüköz lökoplaki adı da verilen bu tip olgularda verrüköz karsinoma dönüşme olasılığı yüksek) 
  • HPV etkisinin yoğun olarak saptandığı proliferatif verrüköz lökoplaki lezyonlarına yaşlı kadınlarda sık
  • Yanak, dil ve dişeti lezyonları görece sık
  • Olguların başlangıcında bile %25 oranında displastik değişiklikler (bu olguların %30'unda invazyon bulguları)
  • Olguların çoğu Candida infeksiyonu
• Palatal lökoplakiler
  • Güneydoğu Asya’nın bazı yörelerindeki ve Güney Amerika Amazon havzasındaki toplumlarda sigaranın yanan ucu ağız içinde tutulur (reverse smoking)
  • Yerel ısı artışı ve kimyasal madde yoğunluğu özellikle sert damak mukozasını etkileyerek lökoplaki oluşmasına yol açar
  • Tütün içindeki boya maddeleri yüzeydeki kalın keratin örtüsünü koyu kahverengine boyar
  • Bu tür lökoplakilerde kanserleşme oranı yüksek
• Sifilitik lökoplaki
  • Klinik bulguları ve yerleşimiyle özgün bir lezyondur
  • 4.evre sifilis hastalarında görülen atrofik glossit zemininden kaynaklanır
  • Lezyon yalnızca dil sırtında görülür
  • Lezyonun yüzeyi ve sınırları düzensizdir 
  • Yüzey çatlakları, nodüler oluşumlar ve erozyon kanserleşmeyle ilgili önemli bulgular
  • Mikroskopik incelemelerde akantoz ve hiperkeratoz vardır, bazı alanlarda epitel displazisine rastlanır. Epitelin hemen altındaki bağ dokusunda ve özellikle arterioller çevresinde, sifilisin belirteçlerinden biri olan yoğun plazma hücreleri bulunur; dev hücreleri görülebilir
• İdiopatik lökoplakiler
  • Ağız mukozasının prekanseröz lezyonlarının oluşmasında etkin etyolojik faktörlerin saptanmadığı lökoplakiler (nedeni anlaşılamayan lökoplakiler)
  • Eritroplakilere ve non-homojen lökoplakilere oranla, kanserleşme riski çok düşük
  • Yüzeyden dışa kabarıklık oluşturan, bulunduğu yere sıkıca yapışık, kaba engebeli katı plaklar
  • Verrüköz ya da nodüler alanlar içerebilirler
  • Genellikle yanak mukozasının azı dişlerinin karşısına rastlayan bölümlerinde, retromolar alanlarda, dil ve ağız tabanı mukozasında görülürler
  • Mikroskopik incelemelerde akantoz, yer yer papillomatoz ve hiperkeratoz vardır 
    • Hiperkeratoz alanları, parakeratotik ve ortokeratotik özellikler içerir
    • Bağ dokusunda az sayıda lenfosit ve plazma hücresi vardır; displastik değişikliklerin bulunduğu alanlarda lenfositlerin yoğunlaştığı gözlenir
    • Ağız tabanı, dilin alt bölümü ve dudak lezyonlarındaki displastik değişikliklerde, CIS ve invazif karsinom olasılığı oldukça yüksek