Orak hücreli anemi

• Otozomal resesif yolla aktarılan kalıtsal bir hastalıktır
• Hastaların yaklaşık %90'ı 20 yaşına kadar hayatta kalır; yaşama tutunabilenlerin yarısından fazlası da 60 yaşına kadar yaşar
• Patogenez

Morfoloji 

• Periferik kanda, eritrositlerde oraklaşma ve retikülositoz vardır.
• Çocukluk çağında dalaktaki Billroth kordonlarında orak hücre kümelerince tıkanmasından kaynaklanan splenomegali vardır (yetişkinlerde yinelenen damar tıkanması atakları ilerleyici fibrozise ve büzülmeye neden olur - otosplenektomi).
• Kemik iliği normoblastik hiperplazi gösterir. Hiperplazi güçlü olduğunda, iliğin genişlemesi nedeniyle kemikte rezorpsiyonu alanları olabilir; ekstramedüller hematopoiez oluşabilir. 
• Mikrovasküler tıkanıklıklar çeşitli dokularda dejenerasyonlara ve nekrozlara (infarkt) neden olur.  

Klinik Özellikler: Oraksı eritrositler makrofaj sekestrasyonuna ve yıkımına eğilimlidir. Ayrıca, mekanik etkiler karşısında oldukça kırılgandır. 

• Orak hücreli anemi hastalığının en önemli etkisi, mikrovasküler oklüzyondur; bu olgu, dokularda hipoksiye ve infarktlara neden olur. 
• Küçük damarları tıkama eğilimi, kandaki orak hücrelerin yüzdesine bağlı değildir; daha çok, eritrosit yapışkanlığının artması, yerel yangı ve trombosit kümeleşmesindeki (agregasyon) artışın sonucudur. 
• Yangı bölgelerinden geçen damarlarda eritrosit akış hızının düşmesi, eritrositlerdeki oraklaşmayı ve oraklaşan eritrositlerin birbirlerine yapışarak kümeleşmesi sonucunda oluşan tıkanıklık, hipoksi ve daha fazla inflamasyonun kısır döngüsüne yol açar.
•  Parçalanan eritrositlerden salınan serbest hemoglobin nitrik oksidi (NO) bağlar; NO’nun etkisizleşmesi vasküler tonusu ve trombosit agregasyonunu arttırır. 
• Kronik hemolitik anemi: Hematokrit %18-30; kronik hiperbilirubinemi ve safra kesesi taşlarına neden olur
• Kronik hipoksi: Büyüme ve gelişmenin bozulmasına neden olur
• Vasküler oklüzyon atakları, çoğunlukla kemikleri, akciğerleri, karaciğeri, beyni, penisi ve dalağı etkiler (bu organlarda ağrılı iskemik nekrozlar)
• Nefropati
• Akut göğüs sendromu: Akciğerlerdeki vasküler akımı engelleyen pulmoner inflamasyonun neden olduğu önemli bir olgudur; oraklaşma ve damar tıkanmaları solunum fonksiyonunu tehlikeye atar. Giderek kötüleşen pulmoner ve sistemik hipoksi, ölümcül bir kısır döngüye yol açar. 
• Aplastik kriz: Eritropoiezin geçici baskılanmasına bağlıdır; parvovirüs B19 infeksiyonları tarafından tetiklenir
• Oraklaşan eritrositlerin masif kümeler oluşturması dalakta hızlı bir büyüme (hipovolemiye ve bazen şok)
• Başlıca etkenlerin Salmonella ve  Staphylococcus aureus olduğu bakteriyel osteomyelitler 
• Progresif dalak fibrozisi ve kompleman sistemi aktivasyonunun bozulması: Özellikle Streptococcus pneumoniae ve Haemophilus influenzae gibi kapsüllü mikroorganizmalardan kökenli infeksiyonlara duyarlılık
• Mikrohematüri: Böbrek medullasındaki iskemi ve infarktların işareti
• Renal papiller nekroz
• Diş pulpalarındaki damar tıkanmaları pulpa nekrozları, arter dallarının tıkanması kemikte skleroz ve aseptik mandibula nekrozları
• Çocuklarda, altçenede görülen Salmonella osteomyeliti
• Hematopoietik sistemde saptanan kemik iliği hiperplazisi altçeneyi de etkileyebilir; özellikle dişkökleri çevresinde ve altçene korteksinde güçlü osteoporoza bağlı kaba trabeküler yapılar
• Yer yer görülen osteoskleroz, N.alveolaris inferior sıkışmasına (parestezi ve anestezi) yol açabilir.