Nekrotizan sialometaplazi

Sert ve yumuşak damak sınırında görülen, cerrahi girişim ve lokal anestezi gibi yerel travmalar, vasküler patolojiler, orak hücreli anemi gibi nedenlere bağlı olduğu varsayılan bir tablodur. Yerel kan dolaşımının bozulması iskemiye ve küçük tükürük bezlerinde infarktlara yol açar. İskemiden etkilenmeyen duktuslarda skuamöz metaplazi gelişir. Nekrotizan sialometaplazi olguları, klinik ve mikroskopik nitelikleri açısından malign tümör izlenimi verebilir; ancak, birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir, tedaviye gerek yoktur. Nekroz alanının çok geniş olduğu olgularda sikatris bırakır.

• Etkilenen mukozadaki ilk bulgular hiperemi ve ödemdir; bir süre sonra 1-3 cm çapında eritemli bir nodül oluşur, nodül üzerinde giderek büyüyen, sınırları belirgin ülserleşme saptanır. 
• Bilateral olabilir. 
• Olguların bazıları ağrılıdır. Hastaların parestezi ve anestezi yakınmaları olabilir. 
• Mikroskopik incelemede, küçük tükürük bezi lobuluslarında infarkt saptanır. İnfarktları ve serbest kalan mukus gölcüklerini kuşatan yangısal bir tepki vardır. Çevredeki sağlam bezlerin duktuslarında hiperplazi ve skuamöz metaplazi görülür. Ülseri kuşatan mukozada psödoepitelyomatöz hiperplazi gelişir. Söz konusu mikroskopik bulgularla skumöz hücreli karsinomu ya da mukoepidermoid karsinomu anımsatabilir. Lobulus düzeninin korunması ve infarktların varlığı mikroskopik ayırıcı tanıda önemli ölçütlerdir. Klinik olarak tümör izlenimi veren olgularda ayırıcı tanı için biyopsi yapılabilir.