Multipl Skleroz (MS)

Otoimmun demyelinizan bir hastalıktır; oligodendrositlerdeki myelin proteinlerine karşı oluşan otosantikorlar saptanır.

Kadınlar erkeklerden iki kat daha sık etkilenir; başlangıç çocukluk ile 50 yaş arasındadır. Doğal seyir değişkendir. Başlangıcı akut ancak yavaştır; arada bir görülen remisyon dönemlerini önceleri sık sık yineleyen, zamanla giderek azalan sayıda relaps atakları izler. Buna karşın, giderek belirginleşen nörolojik bozulmalar saptanır. Hücresel bağışıklığın miyeline karşı tepkisinden kaynaklıdır. Hastalık, CD4+, (TH1 ve TH17 hücreleri)'nin myelin bileşenlerine tepki göstermesiyle başlar. Genetik ve çevresel faktörler önemli üzerinde durulmaktadır; örneğin, Epstein-Barr virüsü infeksiyonunun tetikleyici olabileceği varsayılmaktadır.  TH1 hücrelerin interferon-γ sekresyonu makrofajları aktive eder, TH17 hücrelerinin aktivasyonuyla başlayan CD4+ infiltrasyonu miyelin yıkımına neden olur. Etkilenen hastalarda beyin-omurilik sıvısında oligoklonal immunoglobulin bulunur (B-lenfosit katkısı). 

Klinik bulgular: Demyelinasyonun oluştuğu bölgelere özgü bulgular izlenir.

• Optik nörit: Tek taraflı görme bozukluğu sık görülen bir başlangıç bulgusudur; ancak, n.opticus tutulumu olan hastaların bir bölümünde (%10-50) klasik MS bulguları 
• Beyin sapı tutulumu: Kraniyal sinir bulguları, ataksi, nistagmus ve bilateral internükleer oftalmopleji 
• Omurilik lezyonları: Motor sorunlar (kaslarda güçsüzlük) ve duyusal bozulmalar (parestezi), spastisite ile mesane disfonksiyonu 
• Serebellar ataksi
• Beyin-omurilik sıvısı
  • Protein düzeyinde yükselme (7-globulin; demyelinasyon belirtisi)
  • T-lenfositler

Patoloji: Özellikle ventrikülleri kuşatan plaklar en önemli lezyonlardır. Beyaz maddede grileşme ile karakterize olan bu plaklara santral sinir sisteminin her yerinde rastlanabilir. Mikroskopik incelemelerde, aktif plaklarda miyelin yıkımı ve lipid yüklü makrofajlar (lipofaj) saptanır;  aksonlar korunmuş gibidir.  Plakların ve venüllerin çevresinde lenfositlerden zengin bir mononükleer hücreler infiltrasyonu vardır. İnaktif plaklarda yangısal hücre infiltrasyonu görülmez; ancak, belirgin bir gliozis saptanır. Lezyon içindeki aksonların çoğu miyelinsizdir.