Juvenil ksantogranüloma
1-2 yaşlarındaki çocuklarda görülen, kendiliğinden iyileşebilen, plazmositoid monositlerin reaktif hiperplazisi sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Erkek çocuklarında görece sıktır. Bazı olgular konjenitaldir. Ağız lezyonlarına dişetlerinde, yanak ve dil mukozasında rastlanır. Kahverengimsi bir renk yansıması içerenler granuloma pyogenicum ya da periferik dev hücreli reparatif granülomu, soluk renkli olanlar mezenkimal doku hiperplazilerini anımsatır. Yüzeyi örten mukoza düzenlidir. Hastalığın 2 tipi vardır;
- Deri yerleşimi görülen tip (kutane tip): lezyonların çoğu baş-boyun bölgesi ve gövde üst yarısı derisindedir.
- Sistemik tip: çeşitli organlarda ve dokularda lezyonlar saptanır, deri lezyonlarının görülmesi koşulu yoktur.
Mikroskopik incelemede, yüzeydeki skuamöz epitele dek dayanan histiositik hücre infiltrasyonu görülür. Ortamdaki sitokinlerden etkilenen monositler dendritik histositlere değişirler. Histiositik hücrelerin sitoplazmaları eozinofiliktir ve bazılarının çekirdekleri ekzantrik yerleşme eğilimindedir (bu nitelikleriyle plazma hücrelerini anımsatırlar). Sitoplazmalarında vakuoller olabilir. Touton tipi dev hücrelerine rastlanabilir.
Histiositik hücrelerin bir bölümü amiloide benzeyen eozinofil bir madde içine gömülüdür. Eozinofiller ve nekroz yoktur (Langerhans histiositozisinden farkı). İmmunhistokimya yöntemleri, lezyonlardaki dendritik histiositlerin Langerhans tipi histiositlerden farklı olduğunu gösterir.