Hodgkin hücreleri * Reed-Sternberg hücreleri

Hodgkin lenfomaları için karakteristik olan 2 hücre tipi vardır:

1. Hodgkin hücreleri: Tek çekirdeklidir. Reed-Sternberg hücrelerinin mononükleer varyantları olarak nitelenirler. Büyük inklüzyon benzeri nukleolusları olan, tek yuvarlak ya da dikdörtgen biçiminde çekirdekleri vardır. 
2. Reed-Sternberg hücreleri: Birkaç çekirdekli, geniş sitoplazmalı hücrelerdir. İlk tanımlayan Carl Sternberg’dir (1898). Sternberg, Hodgkin hastalığını tüberkülozun özel bir tipi olarak nitelemişti. Dorothy Reed (1902), Hodgkin hastalığına özgü olan bu hücrelerin tüberkülozla ilgisi olmadığını gösterdi.

• Günümüzde, Reed-Sternberg hücrelerinin B-lenfositlerden kaynaklandığı görüşü benimsenmiştir; lenf foliküllerinin germinatif merkezlerindeki apoptozis döngüsüne giren B-lenfositlerden türedikleri ileri sürülmektedir. Ancak, Reed-Sternberg hücrelerinin apoptozisten nasıl kaçtığı sorusuna yanıt bulma çalışmaları sürmekte, özellikle CD95 reseptörünün inhibisyonu, NF-kappa etkisi ve XIAP olarak nitelenen apoptozis inhibitörü gibi faktörler üzerinde durulmaktadır.
• EBV ile ilişkili lenfomalar lenf foliküllerinin germinatif merkezlerindeki B-lenfositlerinden kökenlidir (bunlar arasında Hodgkin lenfoması da bulunur). Reed-Sternberg hücrelerinin yarıya yakınında EBV izleri saptanmıştır.
• Hodgkin lenfomasındaki yangısal tepkilerden kökenli hücrelerden salınan immunosüpresif sitokinler ve kemokinler Reed-Sternberg hücrelerinin bağışıklık sisteminden saklanmasını ve yaşam sürelerinin uzatmasında etkili olmaktadır.
• Reed-Sternberg hücrelerinin varlığı ile en iyi bilinen bulaşıcı hastalık, EBV enfeksiyonuna bağlı bulaşıcı mononükleozdur. EBV ile enfekte B hücreleri, Reed-Sternberg hücrelerinin morfolojik ve immünofenotipik özelliklerini kazanırlar.
• İmmunohistokimyasal incelemelerde, CD15(+) ve CD30(+) boyanırlar.

Patoloji

Reed-Sternberg hücreleri Hodgkin lenfoma’ya özgü hücrelerdir. Reed-Sternberg benzeri  hücreler non-Hodgkin lenfolarda da görülebilmektedir. Ayırıcı tanı için, ışık mikroskopi bulgularının immunohistokimya çalışmalarıyla desteklenmesi gerekir.Örnekler;

• Düşük grade’li B-lenfosit lenfoması
• Diffuz büyük hücreli B-lenfosit lenfomalar
• Foliküler lenfoma
• Küçük hücreli lenfoma
• Marjinal zon lenfomaları
• Anjiyoimmünoblastik T-lenfosit lenfoması

Morfoloji

• Klasik Reed-Sternberg hücreleri büyüktür. Bol miktarda hafif bazofilik ya da berrak bir sitoplazmaya ile en az iki nükleer loblu çekirdeğe ya da iki çekirdeğe sahiptir. 
• Bir Reed-Sternberg hücresinde, iki ayrı nükleer lobda en az iki nukleolus bulunmalıdır. 
• Çekirdekler iridir; membranları belirgin ve düzensizdir. Kromatin yapısı ince ve soluktur; çoğu hücrede viral inklüzyona benzer perinükleer boşluk (halo) ile belirgin bir eozinofilik nukleolus bulunur. 
• Bazı Reed-Sternberg hücrelerinde kompakt-eozinofil bir sitoplazma ve piknotik kırmızımsı çekirdekler görülebilir (mumyalanmış hücreler).
• Nodüler sklerozan Hodgkin lenfoması’nda saptanan “laküner hücreler” formalin fiksasyonunun etkisiyle, Reed-Sternberg hücrelerinde oluşan bir boşluk (artefakt) içerirler.