Demans: Senil demans – Demansiyel sendrom
Demans (bunama), ilk belirtileri çoğu kez 60’lı yaşların sonlarında görülmeye başlayan bir sendromdur; yaş aldıkça risk artar, 80li yaşlarda risk çok yüksektir (%80). En önemli nedeni nörodejeneratif hastalıklardır; bu niteliği nedeniyle, bazı uzmanlarca “organik psikozlar” kümesine sokulur.
Demans nedenleri
- Alzheimer hastalığı
- Parkinson hastalığı
- Lewy cisimcikli demans
- Serebrovasküler hastalıklar (serebroskleroz)
- Alkolizm
- Down sendromu
- Kronik travma (boksör demansı)
Belirtiler ve Bulgular: Demans olgusunun başlangıcındaki ilk bulgu bellek kusurlarıdır. Günler-haftalar-aylar geçtikçe bulgular giderek yoğunlaşır:
- Dikkatin bir konu üzerinde yoğunlaşması
- Okumada güçlük
- Söylenenleri anlamada güçlük
- Düşüncelerini düzenli bir biçimde aktarmada güçlük
- Deja vu (o anki bir olayı daha önce yaşamışlık algısı)
- Jamais vu (o anki bir olayı daha önce yaşanmamışlık algısı)
- Eski olayların anımsanması, yakın zamandaki olayların unutulması (anterograd amnezi)
- Yanlış anlama ve yanlış yorumlama ile paranoid düşünce akışı
- Kişilikte değişiklikler (bencillik, hırçınlık, alınganlık)
- Yeniliklere karşı direnme
- Eksitasyon
- Depresyon
İleri aşamalardaki bulguları, tüm melekelerin etkilendiği bir çöküş izler; kişisel temizlik ve yemek yeme düzeni bozulur (örneğin, çatal-bıçak kullanamaz); bencillik, hırçınlık, umursamazlık ve ilgisizlik oldukça belirginleşir. Bir süre sonra, zeka yıkımı ve dikkatsiz davranışlar başlar; basit hesapları yapamaz, paraları tanımaz, yer ve zaman kavramı yitirilir. Yaşadığı ortamı, kendini ve yakınlarını tanıyamaz, hiç tanımadığı kişileri tanıyormuş gibi onlarla ilgili anılar uydurur (konfabülasyon).
Demans tablosundan geri dönüş yoktur; ancak, medikal destekle ilerlemesinin hızı düşürülebilir.
Kaynak: Dinçmen K. Psikiyatrik/Psikosomatik Tıp, Pan Yayıncılık, istanbul, 2005