Hiperplazi

Hiperplazi, hücrelere, daha çok üretmeleri için aşırı çoğalmaları yönünde gelen uyarıların sonucunda beliren bir adaptasyon biçimidir. Uyarılardan etkilenen hücrelerin sayısı artar, bu hücrelerin oluşturduğu doku ve organlar büyür. Hiperplazi olgusu, DNA sentezi yapabilen (mitozla çoğalabilen) hücre türlerinde olanaklıdır. Hiperplazilerin büyük bölümü hormonal stimülasyonların sonucu gerçekleşir. Reversibl bir süreçtir; uyaranların kesilmesiyle birlikte hiperplazi de geriler.

Fizyolojik hiperplazi türleri

• Gebelikte ve laktasyon süresince güçlü östrojen stimülasyonu nedeniyle meme bezlerinde oluşan hiperplazi (laktasyon sonlanınca memeler normale döner)
• Gebe uterusun büyümesi

Patolojik hiperplazi türleri

• Sirozda ya da östrojen verilen erkek hastalarda memelerin büyümesi (gynecomastia)
• Menapoza giren kadınlardaki endometrial hiperplazi
• Kanda ACTH düzeyi yükselmesine bağlı sürrenal korteks hiperplazileri
• hTSH artışına bağlı tiroid hiperplazisi (Graves hastalığı)
• Böbrek yetmezliğindeki paratiroid hiperplazisi
• Trofik hormonların aşırı üretimi (büyüme hormonu artışında gigantizm ve akromegali)
• Kan kimyası bozuklukları (hipokalsemide paratiroidlerin hiperplazisi)
• Kronik iritasyonlar (tütün dumanının etkisiyle bronşlardaki mukus salgılayan hücrelerin çoğalması)

Kompanzasyon hiperplazisi türleri

• İnfeksiyonlarda bölgesel lenf düğümlerinin büyümesi
• İnfeksiyonlarda kemik iliği myelositik seri hücrelerinin hiperplazisi
• Kanamalı hastalıklarda artan eritropoietin etkisiyle kemik iliğinde oluşan normoblast (eritroblast) hiperplazisi
• Mesane infeksiyonlarında mukozanın kalınlaşması